خود ارزیابی در پانزدهم به بعد فارسی ششم

درس پانزدهم   صفحه ی 91

میوه ی هنر

 آن قصّه شنیدید که در باغ یکی روز                               از جور تبر، زار بنالید سپیدار

معنی: آن داستان را شنیده اید که یک روز سپیدار در باغ از ستم تبر بسیار  ناله می کرد.

کز من نه دگر بیخ و بنی ماند و نه شاخی                              ازتیشه ی هیزم شکن وارّه نجار

معنی: که از دست ارّه نجار و تیشه ی هیزم شکن،  برای من نه ریشه ای مانده و نه شاخی.

گفتش تبر آهسته که جرم تو همین بس                              کاین موسم حاصل بودو نیست تو را بار

معنی: تبر آهسته به اوگفت : گناه تو این است که الان فصل میوه دادن است ولی تو میوه و ثمری نداده ای.

تا شام ، نیافتاد صدای تبر از گوش                              شده توده درباغ ، سحر هیمه بسیار

معنی: تا شب صدای تبر هم چنان ادامه داشت و قطع نشد و صبح در آن باغ توده ای از هیزم جمع شده بود.

دهقان چوتنورخود ازاین همیه برافروخت                              بگریست سپیدار و چنین گفت دگر بار

معنی: وقتی کشاورز ( باغبان ) تنور خودش را با آن هیزم روشن کرد، سپیدار گریه کرد و دوباره گفت:

آوخ که شدم هیزم و، آتشگر گیتی                              اندام مرا سوخت چنین زآتش ادبار

معنی: افسوس که به هیزم تبدیل شدم و دنیای سوزان ( ستمگر ) بدن مرا این چنین در آتش بدبختی سوزاند.

خندید براو شعله ، کز دست که نالی                              ناچیزی تو، کرد بدین گونه تورا خارخوار

معنی: شعله به او خندید و گفت: از چه کسی شکایت می کنی ؟ بی ارزشی تو , تو را این گونه پست وحقیر کرده است.

آن شاخ که سر بر کشد و میوه نیارد                              فرجام به جز سوختنش نیست سزاوار

معنی: آن درختی که رشد می کند ولی میوه نمی دهد ، سرانجامش شایسته تر از این نیست که سوزانده می شود.

جز دانش و حکمت نَبُوَد میوه ی انسان                              ای میوه فروش هنر این دکّه و بازار

معنی: حاصل عمر انسان چیزی جز دانش و حکمت نیست. ای انسان، اگر دانش و هنری اندوخته ای حالا وقت ارائه ی  آن است.

از گفته ی ناکرده وبیهوده چه حاصل                              کردار نکو کن که نه سودی ست زگفتار

معنی: سخن بیهوده ای که به آن عمل نمی شود، چه فایده ای دارد؟ عمل و کار خود را درست کن و درست انجام بده که در گفتارِ بی عمل سودی نیست.

آسان گذرد گرشب و روز و مه و سالت                              روز عمل و مزد ، بود کار تو دشوار

معنی: اگر شب و روز و ماه و سال  تو به تنبلی و تن پروری بگذرد و کار مفیدی برای آخرت انجام ندهی ، روز قیامت که روز حساب اعمال و پاداش دادن است ، کار تو دشوار می شود