تاریخ سوم راهنمایی
درس اول
آثارونتایج سیاسی ومذهبی حکومت صفویان رابر ایران در5سطر توضیح دهید .
تشکیل دولت صفوی درسال 907هجری قمری که خود حاصل تطوروتحولات تاریخی ایران بعد ازسقوط دولت عظیم ساسانیان درسال16هجری بود، برای ملت ایران دو دستاورد مهم بود: یکی اینکه صفویه بعد از880سال دست بدست شدن کشورمان دردست بیگانگان استقلال سیاسی کشورمان را فراهم کردند دوم مذهب شیعه راازانزوا خارج کرده، مذهب رسمی ملت ایران قرار دادند .
درس دوم
برداشت وتحلیل خودراازاوضاع علمی،فرهنگی وهنری ایران دردوران صفویه بیان کنید.
این مورد قبول است درعصر صفویه فرهنگ وتمدن ایران شکوفا شد،معماری ونقاشی ابتدا مکتب تبریز بعدها مکتب اصفهان بوجود آمد.معماری،هنر،نقاشی،فلسفه پویا شداماادبیات سیر نزولی گرفت ،فضای اندیشه تنگ تر
شد .اگر چه مساجد شهر توسعه یافت وعالمان دین عزت یافتند ولی بیشتر این شکوفایی درپایتخت صفوی مشهود بود تا دیگرنقاط کشور.
درس سوم
موقعیت واوضاع سیاسی-نظامی ایران دردوران افشاریه وزندیه رابا دوران صفویه مقایسه کنید.
دوره افشاریه تا مرگ نادر دوره اقتدار سیاسی ،نظامی وتوسعه جغرافیایی ایران حتی نسبت به دوره صفویه است اما به دلیل لشکرکشی مداوم نادر وهزینه سنگین آن منجر به اخذ مالیات های سنگین از رعایا می گردد از حیث اقتصادی عمرانی ،هنری علمی ورفاه کلی عصر انحطاط محسوب می گردد.شورش های روستائی وعشایری ونارضایتی ملی رابدنبال داردوعرصه رابر نادر تنگ تر می کنند.
عصر زندیه ازسال1173تا1193 تعین دوران کریم خان بعنوان دوره آرامش،تقریبا رفاه عمومی وتثبیت اوضاع سیاسی واجتماعی محسوب میشود ولی مستعجل بود.
درس چهارم
-تحولات علمی،اقتصادی وسیاسی-اجتماعی اروپا را در قرون جدید در چند سطر خلا صه کنید.
علمی-پشرفت علوم تجربی وتوسعه اختراعات
اقتصادی-انقلاب صنعتی،توجه به مناطق دارای مواد اولیه صنعتی یا بازار مصرف –اسپانیا وپرتغال اولین کشورهای استعمارگر
-اجتماعی-1-حکومت سلطنت مشروطه درانگلستان 2-انقلاب کبیر فرانسه
-استقلال آمریکا ازسلطه انگلستان 4-ضعف عثمانی واز دست دادن قلمرو
درس پنجم
-هدف ها واقدامات استعماری دولت های انگلستان،روسیه وفرانسه را در ایران (دوران سلطنت فتحعلی شاه)
دسته بندی ومقایسه کنید.
فتحعلی شاه زمانی در ایران به قدرت رسید که رقابت بین قدرت های سه گانه اروپایی ،1-روسیه که از درون خانه اش را گشاد می کرد 2-فرانسه آروزی دست یابی به هند را داشت 3-انگلستان که با چنگ ودندان از مستعمراتش درمقابل روسیه وفرانسه دفاع می کرد،درجریان بود شاه ایران واطرافیانش ازاوضاع جهان ومطامع اروپائیان در جهت بدست آوردن مواد خام ارزان ودردست داشتن بازار هیچ اطلا عی نداشتند.لذا نا آگاهانه ایران زمین بازی استعمار کشورهای اروپائی قرار گرفت وچون قواعد بازی بلد نبود در این قمار بشدت باخت.
درس ششم
شخصیت،عملکردوسرنوشت قائم مقام فراهانی وامیر کبیر را در5سطر تو صیف ومقایسه کنید.
میرزا ابولقاسم قائم مقام مردی شاعروادیب واز یک خانواده اشرافی و ازسادات منطقه فراهان اراک بود.این خانواده ازدوره صفویه شغل استیفا داشتند.قائم مقام اول میرزا عیسی در سال 1215جهت اداره امور مالی ولیعهد عباس میرزا به تبریز آمد.پس از کور شدن او شغلش به فرزندش ابوالقاسم واگذارشد. او داماد فتعلیشاه بود.در انتخاب ولیعهد پس از مرگ عباس میرزا از نظر روسیه درانتصاب محمد میراز جانبداری کرد
.عهد نامه ترکمانچای بقلم او تحریر شد نهایت در سال 1252 اورا بدستور محمد شاه خفه ودر مرقد امام زاده حمزه دفن کردند.
-میرزاتقی خان در حدود سالهای1210تا1214هجری قمری متولد شد.درحدودسنین سی یا سی وسه سالگی مراحل اولیه خدمات اداری رابه سمت لشکر نویسی آغاز کرد وبعدابه مقام منشی گری ارتقا یافت .در این سمت جزو هیئت اعزامی به روسیه در زمان فتحعلیشاه به آن کشور سفر کرد.درزمان محمد شاه به همراهی ناصرالدین میرزا برای دیدن تزار روسیه به ایروان رفت .بعدها به ریاست سپاه آذربایجان وپیشگاری ولیعهد منصوب شد.درزمان ناصرالدین شاه باعنوان امیر کبیر صدراعظم او شد.
براثراقدامات امیر کبیر اطرافیان شاه جوان را علیه او تحریک کردندوامیررا معزول وشاه را به صدور فرمان قتل امیروادارکردند .یکی ازمهمترین کارهائی که امیر کبیر به انجام رسانید اعدام سید علی محمد وسرکوبی شورش بابیه بود.
درس هفتم
با توجه به مطالب درس های 5،6،7 عوامل ودلایل بروز انقلاب مشروطه را در ایران بررسی وتحلیل کنید.
از روزیکه دولت قاجار با کور کردن وقتل عام وتجاوزات وحشیانه به ایران مسلط شدند،پیوسته با اعتراضات وشورش ملت ایران علیه خود روبرو بودند.اما در سایه اتحاد با قبایل کوچکتر وازهر دست،سکان قدرت سیاسی را حفظ کردند.باانداختن تفرقه های بومی ومذ هبی در میان اقشار وامضای معاهده سیاسی واقتصادی ضد ایرانی با دول همسایه،انتصاب شاهزادگان درجه اول به حکومت شهرهای بزرگ واعطای امتیاز نامه های کشور بر بادده از یک سو،ارتباط های ملت ایران با کشورهای پشرفته،آمدن مشتسارهای خارجی،ایجاد روزنامه های منتقد درخارج،پیدایش گروهی ازمتفکران سیاسی تحول طلب در ایران وقفقاز،رشد بورژوازی ورقابت گروه بورژواها با
اشرافیت فئودالی،پیدایش مدارس در داخل،.....موجب بروز اندیشه تحول طلبی دراواخر عصر قاجاریه گردید.
در میان عواملی که منجر به پیروزی این نهضت شد می توان به حوادث مهمی همچون:ماجرای نوز بلژیکی،نارضایتی مردم ایالت ها،ماجرای بانک استقراضی روس،فلک شدن بازرگانان،مهاجرت صغری وکبری وتحصن در سفارت انگلیس نیز اشاره کرد.همراه با مهاجرت علمای تهران به قم،عالمان سایر شهرستان ها و مراکز ایالت ها نیز وارد میدان شدند ونهضت مردمی به اوج خود رسید.به خصوص،حضور شیخ فضل الله نوری،روحانی طراز اول تهران،در کنار آیت الله بهبهانی و آیت الله طبا طبایی،بر استحکام قیام افزود
کشور استبداد زده ی ما،بابهره گیری از اندیشه های سیاسی عالمان بزرگ دینی،کوشش فرهیختگان جامعه ومجاهدت مردم ،به حکومتی دست یافت که می بایست بر اساس قانون اداره می شد.
در س هشتم
-با توجه مباحث درس های 7و8 نقش گروه ها واقشار مختلف اجتماعی را در جریان انقلاب مشروطه بررسی کنید.
در دوره قاجاریه سیستم اقتصاد حاکم بر کشور اقتصاد فئودالی بود .جامعه به سه گروه تقسیم میشد: رعایا وایلات وعشایر وخوش نشینان که نقشی در انقلاب مشروطه وتحولات جامعه نداشتند
گروه دیگر تجار ،پیشه وران وصرافان وصاحبان صنایع داخلی به دلیل نفوذ بیگانگان واز دست دادن بازار تولیدات داخلی وزوال صنعت داخلی نیروی موثر در انقلاب مشروطه بودند.
گروه سوم روحانیون ورهبران سیاسی که هدایت انقلاب رابر عهده داشتند .
درس نهم
-علت اصلی بروز جنگ جهان ی اول را بررسی کنید.
-تولد دو کشور آلمان وایتالیا در دهه 7قرن 19بعد از تقسیم بازار ومراکز منابع خام بین روسیه ،فرانسه وانگلیس صورت گرفته بود، رقابت شدید در بین کشور های سرمایه داری اروپا بوجود آورد.
دوران چهل ساله عصر صلح مسلح وقوع جنگ عالم گیری را در افق آینده جهان پیش بینی می کرد .قتل ولیعهد اتریش در سال 1914 سرآغاز انفجار مطامع استعماری و شروع جنگ جهانی اول شد.
درس دهم
-نقش عوامل خارجی و داخلی را در سقوط حکومت قاجار و به قدرت رسیدن رضا شاه برررسی کنید .
-بروز ایدولوژی مارکسیست در روسیه و تبدیل آن به کشور کمونیست شوروی وتهدید جهان سرمایه داری به وسیله ایدولوژی کمونیستی مخصوصا ترس از نفوذ آن در مستعمرات انگلیس در شبه قاره هند وخاورمیانه .
ناتوانی دولت مشروطه در حراست از ارکان های انقلاب و مرزهای کشور،قدرت یابی ملوک الطفوایف و شروع ابزار کدخدایی در کشور که ناامنی،احتکار،ضعف دولت مرکزی را بدنبال داشت ،ظهور دولت نیرومندی را که بر مشکلات غلبه کند،الزامی می ساخت.
به گفته ی مورخان،رضا خان ازاستعدادی خارق العاده وبرتر از دیگران برخوردار نبود،اما به خاطر روحیه ی استبدادی و نظامی گری اش،درمقایسه با رجال هم عصر خود برجستگی هایی داشت که او را در رسیدن به اهدافش یاری می کرد.حامیان رضا خان،به شکلی سازمان یافته،راه او را در دست یابی به مقاصد شومی که در سر داشت،هموار می کردند.
شرایط اجتماعی،اقتصادی وروانی جامعه در آن سال ها به گونه ای بود که به تدریج زمینه را برای حاکمیت مطلق رضاخان مساعد می کرد.رضا خان که موفق به سرکوب چند شورش داخلی شده بود،رفته رفته به عنوان عامل برقرار کننده ی امنیت در کشور شناخته شد.افزایش حمایت انگلستان و جانبداری جریان ها و حزب های سیاسی از او نیز این باور را در میا ن مردم به وجود آورد که جز رضاخان هیچ کس قادر به برقراری امنیت وآرامش در ایران نیست.
درس یازدهم
-با توجه به مطالب درس های 9و11 نقش ایران را در سرنوشت دو جنگ جهانی اول و دوم بررسی کنید.
ایران بدلیل قرار گرفتن در میان سه منطقه بسیار مهم شبه قاره هند ومناطق نفت خیز قفقاز و خلیج فارس در برد وباخت های دول استعماری در جنگ اهمیت فراوان داشت .لذا اگر چه در هر دو جنگ ایران رسما اعلام بی طرفی کرده بود ولی ناجوانمردانه مورد حمله همسایگان شوم خود روس وانگلیس قرار گرفت وصدمات فراوان دید.
درس دوازدهم
-دلایل وعوامل موفقیت نهضت ملی در تصویب قانون ملی شدن نفت وناکامی در جلوگیری از کودتای 28 مرداد را بررسی کنید.
وحدت کامل نیروهای ملی در مبارزه با استعمارگر ودفاع از حقوق ملی واستعلای کشوروحمایت گسترده و پشتیبانی مردم و افکار عمومی ازنهضت.
اما ضعف ساختاری و بی کفا یتی برخی از اعضای کابینه ی دولت،رقابت ها و قدرت طلبی ها،روند جدایی و بروز شکاف و تشتت سیاسی مانع از آن شد که بار دیگر مردم هم چون واقعه 30 تیر در صحنه ی مبارزه حاضر شوند.
از عوامل زمینه ساز کودتای 28 مرداد میتوان به نقش عوامل خارجی (آمریکا و انگلستان)وعوامل داخلی (حزب توده،شبکه ی بدامن،شاه ودرباریان،مطبوعات)نیز اشاره کرد.
درس سیزدهم
-دلایل و عوامل شکل گیری نهضت اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) را بررسی کنید.
امام خمینی در کتاب کشف الاسرار که در سال 1322 ش. منتشر شد ،به انتقاد از سیاست های استعماری و ضد اسلامی دوران 20 ساله ی رضا شاه پرداخت و هم چنین برای اولین بار در این کتاب به طرح مسئله ی (ولایت فقیه)وتشکیل حکومت اسلامی تاکید کرد.
نخستین بیانیه ی سیاسی امام خمینی یک سال بعد (1323ش)صادر شد.وی در این بیانیه به طور آشکاری علمای اسلام و جامعه ی مسلمانان را به قیام عمومی فرا خواند و زنگ خطر و بیدار باش را در برابر سیاست های استعماری قدرت ها به صدا در آورد.
پس از ارتحال آیت الله العظمی بروجردی مرجعیت امام خمینی فراگیر شد و مورد استقبال مردم ایران قرار گرفت.بسیاری از علما ایشان را به عنوان مرجع اعلم معرفی کردند.به دنبال اعتراض شدید و تند امام خمینی به برنامه های آمریکایی شاه ،رژیم با تبعید امام خمینی می خواست رهبری نهضت را از ایران دور نگاه دارد تا شعله های بیداری را در ایران خاموش کند.کوشش رژیم شاه برای دور کردن امام خمینی از ایران و فراموش شدن نام او و راه ایشان،نتایج معکوسی به دنبال داشت،روز به روز پیوند رهبری با مردم عمیق تر و بر عظمت و محبوبیت وی افزوده شد.
امام خمینی در دوران تبعید با مواضع شجاعانه،هوشمندانه و نیز ساده زیستی مثال زدنی اش همه محدودیت ها و تنگنا ها را تحمل کرد وهم چون ستاره ای در ظلمت شب درخشید.او در دل مردم ایران و مبارضان مسلمان در کشورهای اسلامی و آزادی خواهان جهان جای گرفت.امام خمینی،ضمن تبین نظریه ی حکومت اسلامی ،به ضرورت تشکیل حکومت اسلامی بر پایه ی ماهیت سیاسی و اجتماعی دین مبین اسلام اهتمام ورزیدند.
درس چهاردهم
-دلایل و عوامل تداوم نهضت اسلامی ملت ایران را پس از سرکوب خونین قیام پانزده خرداد وتبعید امام خمینی (ره) به ترکیه بررسی کنید.
عدم پذیرش ایدولوژی های غیر اسلامی در میان مردم ایران –زمینه سازی نهضت با فرهنگ اسلامی –پذیرش شخصیت امام در میان اقشار مختلف
قیام 15 خرداد دارای ابعاد ضد استعماری وضد استبدادی بود که توانست به طور فراگیری توده های مختلف مردم را در صحنه ی مبارزه علیه رژیم دست نشانده ی پهلوی بسیج کند .
افزایش رشد سیاسی در میان حوزه های علمیه وروحانیت وگرایش بیشتر روشنفکران ودانشگاهیان به ارزشهای اسلامی به عنوان بر افروزنده ی مشعل مبارزات سیاسی بود
قیام 15 خرداد هم چنین به جریان های مبارز دینی وغیر دینی نشان داد ک رژیم شاه از طریق مسالمت آمیز ودر چار چوب قانون اساسی اصلاح ناپذیر است وبرای مبارزه بانظام استبدادی ووابسته راهی جز مبارزه ی مستمر وجود ندارد.
قیام 15 خرداد نقطه ی عطف مهمی در جنبش های تاریخ معاصر ایران وجهان اسلام به شمار می رود که شکل جدیدی از مبارزه را عرضه وآزمایش کرد وتجربه ی گران قدری بود که توانست با رهبری امام خمینی مبارزه ی ملت ایزان را تا دست یابی به پیروزی در 22 بهمن ماه 1357 تداوم وثمر بخشد.
درس پانزدهم
-علل وعوامل پیروزی انقلاب اسلامی وسقوط رژیم پهلوی را بررسی کنید .
اکثریت ملت ایران مسلمان بودندوعلاقه خاصی برای به مرحله اجرا گذاشتن قوانین اسلام داشتند.
رژیم پهلوی رژیم مستبد بودومردم ایران از دیکتاتوری بیزار بودند.
ایدوئولوژی نهضت اسلامی ضذ استعمار و مخالف دخالت بیگانگان در امورش بود ،نه شرق را قبول داشت ونه غرب را،تنها اسلام مد نظر بود.
اعتقاد راسخ امام خمینی به حمایت از اسلام راستین که از سیاست جدا نیست،بذر فرهنگ مبارزه به عنوان یک تکلیف الهی در جامعه کاشته شد که ثمرات آن در پیروزی انقلاب اسلامی به بار نشست
درس شانزدهم
-دستاورد های سیاسی انقلاب اسلامی ایران را بررسی کنید.
1-تغییر رژیم وابسته و خود کامه ی شاهنشاهی ورفع استعمار واستبداد از ملت ایران.
2-استقرار نظام جمهوری اسلامی 3-تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
4-استقلال سیاسی. 5-پیوند دین وسیاست وارائه ی الگویی نوین برای مردم سالاری دینی
6-رشد سیاسی و آگاهی های عمومی مردم وحضور مردم در صحنه های گوناگون7-شکست ابهت قدرت های غرب وشرق وقدرت های سلطه گر خارجی. 8-عدم سلطه پذیری
-ترسیم چهره ی صلح طلبانه ای از اسلام وبا اثبات مظلومیت مردم ایران در جریان جنگ تحمیلی وسایر تهاجمات،باطرح تشنج زدایی در سطح دولت ها
