علوم نهم

 بخش زمین شناسی علوم نهم

فصل 8

فعالیت صفحه 47

الف: بله ب: شرق آمریکای جنوبی و غرب آفریقا پ: به دلیل فرسایش، رسوب گذاری

نکته: دانش آموزان می توانند ابتدا نقشۀ قاره ها را روی کاغذ و سپس روی یونولیت اجرا کنند.

خود را بیازمایید صفحه 47

لورازیا شامل سرزمین های امروزی: اروپا، گریتلند، آمریکای شمالی، کانادا و سیبری

گندوانا شامل: استرالیا )اقیانوسیه(، آفریقا، قاره جنوبگان، هندوستان، آمریکای جنوبی، ایران

آزمایش کنید صفحه 47

هدف از آزمایش نشان دادن جریان همرفتی است که سبب حرکت مواد خمیری و در نتیجه جابجا شدن صفحات روی آن است. در این آزمایش

گرمای شمع سبب کمتر شدن چگالی آب گرم شده و باعث می شود به سمت باال حرکت کند و در عوض آب سرد که چگالی بیشتری دارد به سمت

پایین حرکت می کند.

خود را بیازمایید صفحه 78

به زیر ورقۀ آمریکای شمالی فرو رانده می شود.

فکر کنید صفحه 78

با توجه به شکل 08 بیشتر زمین لرزه ها و آتشفشان ها در حاشیۀ ورقه های سنگ کره )مخصوصاً در محل برخورد ورقه اقیانوسی با قاره ای( بوجود

می آید.

مقایسه کنید صفحه 78

عمق آب در اقیانوس هند حدوداً 0888 متر ولی در خلیج فارس حداکثر 08 متر می باشد بنابراین انرژی آبتاز )سونامی( در سواحل اقیانوس هند

بیشتر و خطرناک تر است.

پاسخ فصل 9

جمع آوری اطالعات صفحه 77

بر عهده دانش آموز می باشد – علت اصلی انقراض تصادم سیارکی )برخورد سیارک با زمین( می باشد ولی علت های دیگری نیز ذکر شده است.

خود را بیازمایید صفحه 77

در سنگ های الف – چون امکان ایجاد فسیل در سنگ های رسوبی بیشتر است زیرا بدن جانداران در میان الیه های رسوبی می توانند مدفون

شوند و تبدیل به فسیل شوند.

فکر کنید صفحه 77

در محیط دریایی – اوالً تنوع جانوری در محیط دریایی بیشتر است – در ثانی بدن جانداران توسط رسوباتی که در دریا ته نشین می شود پوشیده

می شوند و از تجزیه دور می مانند )ولی در محیط بیابان به دلیل آب و هوای گرم و خشک تجزیه می شوند(

مقایسه کنید صفحه 77

وقتی تنۀ درخت بصورت فسیل در می آید مواد محلولی مثل سیلیس، کلسیم کربنات و غیره بصورت جانشینی وارد بخش های سلولزی درخت

شده و درخت فسیل شده از نظر شکل ظاهری با حالت اولیه تفاوت ندارد و فقط جنس آن عوض می شود.

جمع آوری اطالعات صفحه 77

مربوط به دانش آموزان است.

فعالیت صفحه 70

مربوط به دانش آموزان است.

نکته: قالب داخلی درون صدف و قالب خارجی بیرون صدف .

مقایسه کنید صفحه 00

الف: سن الیۀ C کمتر از878 میلیون سال و بیشتر از 888 میلیون سال است - سن الیۀ E کمتر از 888 میلیون سال می باشد.

2

ب: چون الیۀ F همۀ الیه ها را قطع کرده بنابراین جوانتر از الیه های دیگر است. به این نوع از الیه ها که الیه های دیگر را بطور عمودی قطع می

کنند دایک می گویند.

فکر کنید صفحه 08

سنگ های تبخیری مثل سنگ گچ و نمک در آب و هوای گرم و خشک تشکیل می شوند. مثل منطقه قم، سمنان.

جمع آوری اطالعات صفحه 08

قسمت اول: مرجان ها در آب های گرم و کم عمق و در دمای 87 تا 57 درجه سانتی گراد زندگی می کنند مانند جزیره کیش، قشم و خلیج فارس

قسمت دوم: نشان دهندۀ این است که قبالً در این منطقه دریای گرم و کم عمق بوده است و بر اثر فعالیت های کوه زایی منطقه از آب خارج شده

است.

پاسخ فصل 01

فعالیت صفحه 07

بر عهده دانش اموز می باشد.

فکر کنید صفحه 04

سبب تولید ویتامین D در بدن می شود –فتوسنتز – چرخۀ آب، انرژی خورشیدی- و از اثرات مخرب آن مانند خشکسالی، سرطان پوست و ...

فعالیت صفحه 07

دانش آموزان می توانند در شب هایی که آسمان صاف است این فعالیت را انجام دهند.

فعالیت صفحه 07

به این روش دایره هندی نیز می گویند. ابتدا یک میلۀ 8/7 متری را در صبح زود در مکانی بطور عمودی نصب می کنیم. سپس دایره ای به شعاع

یک متر )قطر دو متر( رسم می کنیم. هنگامی که طول سایه بر یکی از خط دایره ها )شعاع( منطبق شد آن قسمت را عالمت می زنیم )نقطۀ 0(

سپس منتظر می مانیم تا بعد از ظهر که نور آفتاب مسیر سایه اش تغییر می کند دوباره روی سمت مقابل دایره منطبق شود. )نقطۀ 8(

سپس نقطۀ 0 و 8 را به هم متصل کرده و فاصلۀ بین این دو نقطه را پیدا می کنیم. )نقطۀ x(

سپس نقطۀ x را به میلۀ وسط وصل می کنیم. آن سمت شمال را نشان می دهد زیرا ما در نیمکره شمالی هستیم و در سمت مخالف آن خط سمت

جنوب است.

فعالیت صفحه 00

0- کمترین: ارومیه )غرب( بیشترین: بند عباس، زاهدان )جنوب و جنوب شرق ایران(

8- برای هر استان متفاوت است مثالً گیالن 50 درجه

2

1 2

1

x

شمال

جنوب

3

5- ابتدا زاویه انحراف قبله را پیدا می کنیم . سپس با استفاده از روش دایره هندی )باال( جهت قبله را تعیین می کنیم.

نکته: قبله در جهت جنوب غربی ایران قرار دارد زیرا کشور عربستان در این منطقه واقع است.

جمع آوری اطالعات صفحه 088

سیاره: از خود نور ندارد- حرکت انتقالی بیشتر و مشخص تری دارد – برخی از گاز و غبار و برخی از سنگ و فلز اند. – کوچکتر از ستاره اند – دمای

پایین تری دارند.

ستاره: از جنس گاز و پالسمای داغ – معموالً بزرگتر از سیاره – از خودش نور تولید می کند )واکنش هسته ای دارد(.

فعالیت صفحه 080

الف: مشتری، زحل، اورانوس، نپتون ب: نپتون، مشتری، زحل، اورانوس

پ: مریخ، مشتری، نپتون، اوارنوس ت: مشتری، زحل، اوانورس، نپتون

فکر کنید صفحه 080

خیر- زیرا اوالً میانگین دما در این دو سیاره بسیار نامناسب است- در ثانی جو )هوا( برای تنفس مناسب نیست – همچنین مشتری از جنس گاز و

غبار می باشد که امکان سکونت وجود ندارد.

فعالیت صفحه 088

سازمان ملل 87 ماهواره را دور تا دور زمین قرار داده )بصور ثابت( که در هر 07 درجه از سطح زمین یک ماهواره قرار دارد. سامانۀ موقعیت یاب

جهانی )GPS( نقاط مشترک بین سه ماهواره را بصورت امواج دریافت کرده و موقعیت دقیق را که نقطۀ مشترک سه ماهواره است نشان می دهد.

جمع آوری اطالعات صفحه 085

در مورد بیشتر موضوعات مانند هواشناسی، سیل، آلودگی هوا، وضعیت دریاها و گسل ها و حتی استفاده های نظامی کاربرد دارند. پس از اتمام

ماموریت منهدم می شوند.

فکر کنید صفحه 087

3 زیرا

4

کره زمین را آب فرا گرفته است.

جمع اوری اطالعات صفحه 087

مربوط به دانش آموزان است – اما مشکالتی همچون غذا، خوابیدن، فشار به پوست و استخوانها، راه رفتن و ... موجود می باشد. برای رفع آن استفاده

از غذا بصورت پمپی )برای جبران فشار و جاذبه( – استفاده از لباس مخصوص برای حفظ فشار بدن و جلوگیری از خونریزی – تولید اکسیژن از

ادرار برای تولید اکسیژن مورد نیاز انجام گرفته است.

 پاسخ فعالیت های بخش زیست شناسی علوم نهم دواساز

فصل 11 )دنیای گیاهان(

فعالیت صفحه 101

دانش آموز می تواند از پا یا بال شروع کند و بعد از آنها را بر اساس پا یا بال به گروه های کوچکتری تقسیم کند. بنابراین جواب ها ممکن

است متفاوت باشد. مهم این است که دانش آموز به گروه بندی دست یابد.

خود را بیازمایید صفحه 101

دانش آموزان با توجه به اینکه در علوم هشتم با مولکول DNA و ژن ها )عامل بروز صفات( آشنا شده اند باید به آن اشاره کنند. اگر به

پروتئین نیز اشاره کنند موردی ندارد ولی جواب اصلی DNA است.

گفت و گو کنید صفحه 101

نادرست- زیرا در گروه های بزرگتر گوناگونی و تفاوت ها بیشتر است در حالی که در گروه های کوچکتر شباهت بیشتر و گوناگونی کمتر

است. ) مثال: شکل صفحه 801(

خود را بیازمایید صفحه 110

الف( پروکاریوت – زیرا DNA در پوشش هسته وجود ندارد.

ب( گیاهان- قارچ ها و بعضی آغازیان

فعالیت صفحه 110

مارپیچی – میله ای - کروی

جمع آوری اطالعات صفحه 110

زیرا در قوطی کنسرو اگر باکتری بنام )کلستریدوم بوتولونیوم( وجود داشته باشد نوعی سم کشنده تولید می کند که اگر کنسرو را بجوشانیم

در اثر گرما تجزیه می شود. )این سم در ماهی خام هم وجود دارد(

فعالیت صفحه 111

بر اساس رنگ تقسیم بندی می شوند – جلبک سبز – جلبک قهوه ای – جلبک قرمز

فعالیت صفحه 111

الف( اگر رنگ سبز ببیند بله )احتماالً( ب( این قسمت و قسمت پ به مشاهده دقیق در حین آزمایش نیاز دارد. پ( دور خود می

چرخند، پای کاذب یا حرکت مارپیچی دارند.

فعالیت صفحه 111

این فعالیت مربوط به دانش آموزان می باشد- استفاده از باکتری در تولید ماست و پنیر – استفاده از آغازیان در تولید بستنی و شکالت و

...

فکر کنید صفحه 111

تکثیر در بدن موجودات زنده

فعالیت صفحه 111

مربوط به دانش آموزان است – روش های انتقالی: روابط جنسی پُر خطر – مادر به فرزند – تزریق مشترک در بین افراد آلوده و ...

فصل 11

فعالیت صفحه 111

مثالً دانش آموز می تواند در یک ظرف آب رنگی بریزد و سپس ساقۀ کرفس را در آن قرار داده و بُرش طولی بزند تا حرکت آب را مشاهد

کند.

آزمایش کنید صفحه 111

با ایجاد برش های طولی و عرضی، تزئینات چوبی در آوند چوبی را در دیوارۀ طولی گیاه مشاهده می کنند. آوندهای حلقوی و مارپیچی در

بخش های جوانتر مانند دم برگ دیده می شوند – دم برگ مو )برگ انگور( گیاه مناسبی برای این کار است.

فعالیت صفحه 111

بهتر است از گیاهانی که ساقۀ مناسبی داشته و در گلدان و یا آب است استفاده شود.

فعالیت صفحه 110

این فعالیت بر عهده دانش آموز بوده و بصورت مقایسه ای می باشد.

مخروط نر کاج: در فصل بهار تعداد زیادی گردۀ زرد رنگ می دهد که با جریان هوا جابجا می شود – تعاداد آن در جنگل های کاج آنقدر

زیاد است که به آن باران گوگردی می گویند )شبیه گوگرد است(

مخروط ماده کاج: درون بخش های مخروطی شکل قرار دارد – مخروط های ماده کاج بزرگتر از نر هستند. ابتدا سبز و سپس قهوه ای

رنگ می شوند.

نکته: مخروط همان برگ تغییر شکل یافته اند.

ب: هر دو درخت همیشه سبز هستند – هر دو مخروط نر و ماده دارند – هر دو جزء بازدانگان هستند – گل ندارند اما دانه تولید می کنند

– برگ های آنها با هم متفاوت است – کاج برگ سوزنی ولی سرو برگ فلسی دارد- میوه کاج مخروطی ولی میوه سرو گرد است– در سرو

مخروط نر کوچکتر است.

خود را بیازمایید صفحه 111

ستون اول )پایین(: تک لپه ای – دومی: تک قسمتی- سومی: در 2 یا چند حلقه – چهارمی: رگ برگ موازی – پنجم: مضربی از 3 یا 6

گلبرگ

ستون دوم )پایین(: دو لپه ای دومی: دو قسمتی – سومی: در 8 دایره )حلقه( – چهارمی: رگ برگ منشعب – پنجم: مضربی از 2 یا 5

گلبرگ

خود را بیازمایید صفحه 111

ساقۀ زیر زمینی سیب زمینی مواد را ذخیره می کند )شبیه ریشۀ ذخیره ای هویچ و تربچه عمل می کند(

ساقۀ کاکتوس آب را ذخیره می کند )شبیه برگ شده است(

شلغم که ریشۀ، ساقه و برگ مشخص دارد.

هویچ: ریشه محل ذخیره مواد غذایی است.

آزمایش کنید صفحه 111

خیر- بخش های برگی شکل و ساقه مانند در خزه مشابه اند – خیر آوند ندارد

فکر کنیدصفحه 111

زیرا خزه آوند ندارد – بنابراین هم از نظر استحکام و هم از نظر تأمین غذا قادر به رشد بیشتر نیست همچنین خزه ریشه ندارد بلکه فقط

چند الیۀ سلولی دارند بنابراین فقط در جاهای مرطوب زندگی می کنند.

فعالیت صفحه 111

اگر بر اساس آوند گروه بندی را انجام دهیم این گروه بندی صحیح تر انجام می شود.

بر اساس آوند

بدون آوند خزه

آوند دار

دانه دار

بدون دانه

گلدار

بدون گل

تک لپه

دو لپه ای

)مخروط دار( سرو ای

سرخس

ذرت

نخود

فعالیت صفحه 111

2 در ابتدا افزایش مقدار CO

با افزایش مقدار فتوسنتز همراه است اما پس از مدتی ظرفیت گیاه اشباع می شود بنابراین با وجود افزایش

CO2

مقدار فتوسنتز ثابت باقی می ماند.

فعالیت صفحه 111

این فعالیت بر عهده دانش آموزان می باشد – هدف این است که دانش آموزان با پوشش گیاهی منطقه ای که در آن زندگی می کنند آشنا

شوند.

فصل 11

فعالیت صفحه 111

یکی از ساده ترین اسفنج ها سیفا نام دارد که ساختار آن

جمع آوری اطالعات صفحه 111

بر عهده دانش آموز – اما پاسخ های مانند: استفاده از آب تصفیه شده یا جوشیده شده – شستن میوه و سبزی با سبزی شور و ... قابل

قبول است.

جمع آوری اطالعات صفحه 830

الف: نقش کرم های خاکی: نفوذ پذیری آب و هوا، افزایش حاصلخیزی با ترشحات ژله ای کرم ها، مدفوع کرم ها، جابجا شدن خاک با باال

و پایین رفتن کرم ها در خاک – کاهش مصرف کودها

ب: بر عهده دانش آموز است اما پاسخ: زالوها نیز گونه های متفاوتی دارند و عموماً زندگی آنها انگلی است. نوعی زالو که مخصوص این کار

)هجامت( است از خود مادۀ ضد انعقادی )هپارین مانندی( تولید می کند که از لخته شدن خون جلوگیری می کند. لخته شدن خون می

تواند سبب ایجاد انواع سکته ها بشود. زیرا مسیر رگ را مسدود می کند – این نوع زالو )زیتونی – سیاه( در درمان بیماری های پوستی –

کوفتگی – خون مردگی – جراحی پالستیک و بیماری چشمی و ... کاربرد دارد.

فعالیت صفحه 111

چند توضیح در مورد ملخ ها – ملخ ها 88 بند دارند – ملخ نر در انتهای خود 3 شاخه )زائده( ولی ملخ ماده عقب آن 4 شاخه است –

همۀ آنها دارای 3 بخش اصلی سر، سینه، شکم هستند – بند اول شکم پرده ای بنام تیمپانوم )پرده صماخ( دارد که تولید ارتعاشات را بر

عهده دارد – بند آخر اندام تولید مثلی است.

جمع آوری اطالعات صفحه 111

عنکبوت: برخی از آنها سمی اند – بدون کرک – تار تولید می کنند – تحرک کم دارند – دارای سر و سینه و شکم اند ولی سر و سینه

آنها با هم است )دو قسمتی اند: سر و سینه + شکم( – شاخک ندارد اما در جلو سر یک جفت گیره دارند )کلیسر(

ریتل: اغلب سمی نیستند – پر کرک اند – سه قسمتی واضح اند – تار تولید نمی کنند- تحریک زیاد دارند.

عقرب: از عنکبوتیان خطرناک به شمار می آیند – سمی اند – 4 جفت پا دارد که پای جلویی تبدیل به گیره شده است – انتهای بدن

خمیده و دارای کیسه زهری است-

کنه: از خانواده عنکبوتیان اند – کوچک اند – از راه خوردن خون موجودات تغذیه می کنند – ایجاد بیماری می کنند در کنه ها سر و

سینه و شکم در هم ادغام شده و بدن واحدی دارند – فاقد شاخک اند - 2 نوع سخت و نرم اند-

بزرگنمایی

غذا

مواد زاید

اکسیژن

کربن دی اکسید

ورود آب

گفت و گو کنید صفحه 111

دوکی بودن: باعث کاهش اصطکاک بین آب و بدن ماهی شده و به راحتی می تواند در آب حرکت کند

لغزنده بودن: این مواد نقش کاهنده اصطکاک را دارند که به ماهی در حرکت و فرار از صیاد کمک می کند. قرار گرفتن پولک ها نیز به

همین دلیل می باشد.

جمع آوری اطالعات صفحه 111

تعداد بال ماهی ها متفاوت بوده و 7 تا یا بیشتر است – باله به دو گروه زوج و فرد تقسیم می شود که باله های فرد شامل بالۀ پشتی،

مخرجی و دمی و باله های زوج شامل سینه ای و شکمی )لگنی( می شود.

باله دمی: عامل اصلی حرکت است ولی بالۀ سینه ای و شکمی: برای برقراری تعادل، چرخش و ترمز مورد استفاده قرار می گیرد.

فعالیت صفحه 111

می توان از CD تشریح ماهی استفاده کرد.

جمع آوری اطالعات صفحه 111

ماهیان خاویاری به 6 گروه تقسیم می شوند: 8- تاس ماهی ایرانی 2- فیل ماهی )بلوگا( 3- ازون برون 4- تاس ماهی روسی 5 – تاس

ماهی برهنه )شیپ( 6- استرلیاد

روش های استخراج خاویار: پاره کردن شکم – سزارین – شکافتن تخمدان )آنال(

گفت و گو کنید صفحه 111

زیرا این جانوران دست و پای کوتاه دارند یا اصالً ندارند. به همین دلیل در هنگام حرکت بخش هایی از بدن به ویژه شکم روی زمین

کشیده می شود.

جمع آوری اطالعات صفحه 110

سم مارها دو نوع است: 8- هموتوکسین )زهر مختل کننده جریان خون( که روی سلول های خونی و رگ ها اثر می کند و آنها را تجزیه

می کند و مهمترین نشانۀ آن عدم انعقاد خون است.

2- نوروتوکسین )زهر مختل کننده جریان عصبی( که روی اعصاب کنترل کنندۀ دستگاه ها به ویژه قلب، تنفس و سیستم عضالنی اثر می

کند و آنها را فلج می کند.

از سم مارهای سمی در تولید انواع داروها استفاده می شود.

جمع آوری اطالعات صفحه 111

الف: آفتاب پرست ها با تغییر رنگ محیط رنگ خود را تغییر می دهند که به دلیل یک واکنش عصبی بوده و نشانۀ وارد شدن استرس به

آنها است نه بدلیل استتار – این موجودات دارای رنگدانه ای بنام کروماتوفور هستند که زیر پوست قرار دارد )در سه الیه(

زرد و قرمز

آبی

سیاه

ب: به این کار مارمولک ها اتوتومی )خود بُری( می گویند که هنگام احساس خطر و تماس یک موجود با دم مارمولک این کار صورت می

گیرد – این کار با انقباض ماهیچۀ دم انجام می شود و فقط یک بار در طول عمر هر مارمولک رخ می دهد – پس از جدا شدن دم تا مدتی

به دلیل وجود پیام های عصبی دم تکان می خورد که توجه صیاد را به خود جلب می کند و باعث فرار مارمولک می شود.

فعالیت صفحه 111

قسمت اول: شاه پرها: دارای یک شاخۀ اصلی که در پایین توخالی و باال توپُر است و قسمت تو پُر دارای شاخه های فرعی است.

پوش پر: دارای یک محور و یک ساقه اند و تمام بدن را فرا می گیرند.

کرک پر: نرم و ریز بوده و در زیر پوش پرها مخفی اند – مستقیماً به پوست چسبیده اند.

قسمت دوم: شاه پرها: زیرا نقش مهمی در پرواز برای صعود و سقوط دارند و پرهای بلندی محسوب می شوند.

قسمت سوم: شاه پر: در بال برای پرواز و در دم برای تغییر ارتفاع – پوش پرها: پوشش سطح بدن را انجام می دهند – همچنین ایجاد

انحنا در محل هایی مانند روی سر، جلوی چینه دان و جلوی بال )برای کاهش اصطکاک(

کرک پرها: نقش عایق بدن را دارند.

جمع آوری اطالعات صفحه 111

اهمیت گراز: پوزه دراز و محکمی که دارد و از ریشۀ درختان تغذیه می کند. در حین خوردن غذاهای گیاهی خاک را شخم می زنند. در

بیابان و علف زارهایی که گراز وجود دارد به دلیل زیر و رو شدن خاک و پاشیده شدن آن روی دانه گیاهان، رویش و تنوع آنها بیشتر است

)به همین دلیل به آنها تراکتور طبیعت می گویند(

نکته: البته برای زمین های کشاورزی مناسب نبوده و سبب نابودی محصول می شود.

اهمیت خرس: با اینکه همه چیز خوارند ولی اکثراً از دانه و میوه گیاهان استفاده می کنند . پس از خوردن این دانه ها که در بدن خرس

جذب نمی شود به همراه مدفوع )که خود نوعی کود محسوب می شود( روی خاک ریخته و با رسیدن رطوبت رویش پیدا کرده و سریعاً

رشد می کنند.

فصل 11

خود را بیازمایید صفحه 111

تعداد زنجیرها زیاد است اما برای نمونه: 1 گیاه موش مار 2 گیاه گوزن شیر

3 گیاه خرگوش روباه

فکر کنید صفحه 111

الف- بله زیرا مجموعه زنجیره های غذایی، شبکۀ غذایی و مجموعه شبکه های غذایی شبکۀ حیات را می سازند.

مثال: پرنده ای که در سیبری زندگی می کند به ایران هم مهاجرت می کند و وارد زنجیره غذایی می شود.

ب: خیر – موجوادت دیگری مانند جلبک ها، تک سلولی ها و فیتوپالنکتون ها نیز فتوسنتز می کنند.

گفت و گو کنید صفحه 111

آب و مواد معدنی از خاک وارد گیاه می شود و از گیاه با واسطه یا بی واسطه وارد بدن ما می شود. بنابراین برخی مواد آالینده و فلزات

سنگین می تواند در ما ایجاد بیماری کند.

فعالیت صفحه 111

8- این فعالیت بر عهده دانش آموز می باشد. )فرقی نمی کند این بوم سازگان آبی، خشکی یا خشکی –آبی باشد.(

2- مثالً می توان با استفاده از یک ظرف شیشه ای پهن و مقداری خاک و گیاه )مانند خزه( این کار را انجام داد.

خود را بیازمایید صفحه 111

الف: همیاری )هم میگو و هم مار ماهی سود می برند( ب: همسفرگی )ماهی کوچک سود می برد ولی تاثیری بر کوسه ندارد(

پ: انگلی )کنه سود می برد ولی انسان زیان می بیند(.

فکر کنید صفحه 110

همیاری – زیرا عمل اختصاصی دارند یعنی گل های خاصی را گرده افشانی می کنند و این کار را بصورت کلونی )گروهی( انجام می دهند.

جمع آوری اطالعات صفحه 110

این فعالیت بر عهده دانش آموز می باشد – مثالً شیر: سرعت زیاد و ماهیچه های قوی – عقاب: چشمان تیز و سرعت زیاد و جثۀ مناسب

– مار کبری نیش زهری و ارواره های فک بدون اتصال در باال و پایین

فکر کنید صفحه 110

این نمودار نشان می دهد جمعیت شکار و شکارچی با هم ارتباط دارند و با افزایش جمعیت شکار جمعیت شکارچی هم زیاد می شود.

)البته زمان زیادی برای این فرایند الزم است(

فعالیت صفحه 111

الف: با توجه به نمودارها مشاهده می شود که تعداد باکتری های مضر در گروه 8 )غذای بدون باکتری( بیشتر از گروه 2 است. علت این

پدیده آن است که چون در روده گروه 8 فقط یک نوع باکتری )مضر( وجود داشت هیچ رقابتی صورت نمی گرفت بنابراین راحت رشد کرده

و تعداد آنها افزایش یافت ولی در روده جوجه های گروه 2 چون باکتری های دیگری هم بودند بین آنها بر سر غذا رقابت صورت گرفت

بنابراین نتوانست به مقدار بیشتری تکثیر یابند.

ب: افزودن باکتری های مفید به غذا باعث بهبود کیفیت غذا می شوند- همچنین باعث می شوند جا برای باکتری های مضر کم شود ) با

ایجاد رقابت(

گفت و گو کنید صفحه 111

این نکته را باید بدانیم که هر گیاه می تواند خانه و محل زندگی جانوران دیگری باشد و کاشت گیاهان بیگانه در دراز مدت می تواند ترکیب

بوم سازگان را تغییر دهد و در نتیجه بر زندگی انسان تاثیر بگذارد مثالً کاج از خود ماده ای تولید می کند که جلو رشد گیاهان دیگر را

می گیرد.

فعالیت صفحه 111

بر عهده دانش آموز می باشد- پاسخ هایی همچون : شهرسازی، جاده سازی، ساخت تاسیسات تفریحی، پل سازی، سد سازی و ... می تواند

سبب کاهش تنوع زیستی بشود.

فعالیت صفحه 111

این فعالیت بر عهده دانش آموز می باشد و در هر استان با توجه به تنوع زیستی پاسخ متفاوتی دارد