سوالات درس به درس دین وزندگی پیش دانشگاهی
هستی بخش
1 ) سؤالاتی مانند: «چرا موجودات جهان هستند؟» یا «چه ضرورتی باعث هستی موجودات شده است؟» و یا «آیا
موجوداتی که اکنون هستند، ممکن بود نباشند؟» و... در چه شرایطی مطرح می شوند؟
2 ) ترجمه ی عبارات قرآنی زیر را بنویسید.
الف- یا أیها الناس ب - و الله هو الغنی الحمید ج – و یأت بخلق جدید
3 ) دو پیام آیه ی 15 سوره ی فاطر: «یا أیها الناس أنتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید» را بنویسید.
4 ) پیام آیه ی 16 سوره ی فاطر چیست؟ «إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید»
5 ) پیام این آیه را بنویسید: «و ما ذلک علی الله بعزیز»
6 ) معنای «حق و حقیقت» را با ذکر مثال بیان کنید.
7 ) برترین حق و حقیقت چیست؟ چرا؟
8 ) قرآن کریم برای معرفت عمیق تر به خداوند چه راهی را معرفی نموده است؟
9 ) حقیقت وجود و هستی مخلوقات جهان چگونه است؟ (مقدمه ی اول)
10) اگر چیزی وجودش از خودش نباشد، چگونه موجود می شود؟ (مقدمه ی دوم)
11) در چه صورتی یک موجود در هستی به دیگری نیازمند نیست؟ (مقدمه ی دوم)
12) منشأ هستی انسان و مجموعه ی جهان از کجاست؟ (نتیجه)
13) برای اثبات نیازمندی جهان هستی به خداوند یک استدلال بنویسید.
14) آیا نیازمندی موجودات به خداوند تنها در مرحله ی به وجود آمدن است؟ چرا؟
15) رابطه ی خدا با جهان را با موارد زیر تطبیق دهید:
الف- کسی که هدیه ای به دوستش می دهد ب – روشنایی با لامپ ج – موج با دریا
16) چرا در قرآن کریم خداوند با صفت «غنی» یاد شده است
17) کسب کمالات انسان را نسبت به هر یک از موارد زیر بررسی کنید:
الف- سایر انسان ها ب - خداوند
18) درک هر چه بهتر فقر و نیازمندی به خداوند توسط انسان چه تأثیری بر او دارد؟
19) نیازمندی وجودی مخلوقات به خداوند شامل کدام مراحل است؟
20) در جدول زیر «رابطه ی جهان با خدا» را با «رابطه ی ساعت ساز با ساعت» مقایسه کنید.
شباهت ها
تفاوت ها
1-
1-
2-
2-
3-
3-
4-
4-
سؤالات امتیازی بخش برای مطالعه
21) هستی بخشی خداوند به موجودات را با بخشیدن مال یک ثروتمند به فقیر مقایسه کنید.
22) کدام معرفت برتر و عمیق نسبت به خداست که برای نوجوان در دسترس و امکان پذیر است؟ چرا؟
درس دوم یگانه ی بی همتا
1) مهم ترین اعتقاد دینی و پایه و اساس آن چیست؟
2) ارزش و اعتبار اعتقادات دینی به چه چیز وابسته است؟
3) جایگاه نگرش توحیدی در قرآن چگونه است؟
4) دنیای کنونی از نظر اعتقاد به خدا چگونه است؟
5) رابطه ی اعتقاد به توحید با سایر اعتقادات و اعمال زندگی ما چیست؟
6) کدام روابط در زندگی انسان های امروز فاقد دیدگاه توحیدی است؟
7) تقابل حق و باطل را با کدام تقابل می توان منطبق دانست؟
8) زنده ترین مسأله ی پیش روی انسان ها در جهان حاضر کدام است؟
9) ترجمه ی عبارات قرآنی زیر را بنویسید:
الف- و خلق کل شیء ب - لا إله إلا هو خالق کل شیء فاعبدوه ج- و هو علی کل شیء وکیل
10) معنای توحید چیست؟ و اعتقاد به توحید به چه معناست؟
11) مراتب توحید را فقط نام ببرید.
12) توحید ذاتی را تعریف کنید.
13) منظور از شرک ذاتی چیست؟
14) شرک ذاتی بیشتر در چه جوامعی رواج داشته است؟
15) برخی از اعتقادات قائلین به شرک ذاتی را بنویسید.
16) برای اثبات توحید ذاتی چهار دلیل ذکر کنید.
17) دعوت پیامبران چگونه توحید ذاتی را اثبات می کند؟
18) گرایش فطری بشر به خداوند چگونه توحید ذاتی را اثبات می کند؟
19) چگونه می توان با استناد به نظم و یکپارچگی جهان توحید ذاتی را اثبات کرد؟
20) با توجه به کمال مطلق بودن خداوند، چگونه می توان توحید ذاتی را اثبات نمود؟
21) دو محور اصلی در اعتقاد به توحید افعالی کدامند؟
22) برای محور اول توحید افعالی با توجه به نیازمندی موجودات به خداوند یک استدلال بنویسید.
23) برای محور اول توحید افعالی با توجه به کمال مطلق بودن خداوند یک استدلال بنویسید.
24) عبارت «لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» بیانگر کدام محور توحید افعالی است؟
25) اعتقاد به توحید افعالی چگونه در نماز با عبارت «بحول الله و قوته أقوم و أقعد» بیان می شود؟
26) آیا اعتقاد به توحید افعالی به معنای انکار خاصیت پدیده ها است؟ توضیح دهید.
27) منظور از شرک افعالی چیست؟
28) درک این حقیقت که همه ی حوادث و تأثیرات جهان از خداست، ما را به چه نتیجه ای می رساند؟
29) شاخه های توحید افعالی را فقط نام ببرید.
30) توحید در مالکیت به چه معناست؟
31) در چه صورت مالکیت غیر خدا قابل پذیرش است؟
32) منظور از توحید در ولایت چیست؟
33) ولایت اشخاص در چه صورتی قابل قبول است؟
34) قبول ولایت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم به چه معنا است؟
35) توحید در ربوبیت و تدبیر را تعریف کنید.
36) قرآن کریم بر کدام یک از انواع توحید تأکید فرموده است؟
37) شرک در ربوبیت و تدبیر به چه معناست؟
38) آیا اعتقاد به توحید در ربوبیت و تدبیر به معنای انکار قدرت پرورش و مدیریت موجودات و یا انسان ها است؟ با ذکر یک مثال توضیح دهید
39) کار باغبان در مقایسه با دیگران و در مقایسه با خدا منسوب به کیست؟ توضیح دهید ص
40) ارتباط هر یک از آیات مندرج در جدول زیر را با انواع توحید بررسی نموده و در محل مناسب علامت بزنید. (بعضی از آیات ممکن است با بیش از یک نوع توحید ارتباط داشته باشد).
آیه
توحید ذاتی
توحید افعالی
توحید در مالکیت
توحید در ولایت
توحید در ربوبیت و تدبیر
و خلق کل شیء
و هو بکل شی ء علیم
ذلکم الله ربکم
خالق کل شیء
و هو علی کل شیء وکیل
ما لهم من دونه ولی
و لا یشرک فی حکمه أبدا
41) توحید صفاتی را تعریف کنید.
42) از دیدگاه امیرالمؤمنین علیه السلام عالی ترین مرتبه ی توحید کدام است؟
43) کدام یک از آیات سوره ی توحید به توحید ذاتی اشاره دارد؟
درس سوم حقیقت بندگی
1 ) هر یک از عبارات زیر به کدام یک از انواع توحید اشاره دارد؟
الف- سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی ها خداست. ب - تنها وجود مستقل خداست.
ج - انسان خدا را به یگانگی می شناسد. د - تنها مدبر و مالک و سرپرست جهان خداست.
2 ) ترجمه ی آیات زیر را بنویسید:
الف- إن الله ربی و ربکم فاعبدوه هذا صراط مستقیم ب - و إلیه تُرجَعون
ج - لا إله إلا هو سبحانه عما یشرکون د - و إلی الله عاقبه الأمور
3 ) با درک کدام اعتقادات انسان به این نتیجه می رسد که تنها باید خدا را اطاعت کند؟
4 ) اگر اطاعت از غیر خدا نا بجا و غلط است، چگونه می توان از پیامبر و جانشینانش علیهم السلام اطاعت کرد؟
5 ) چرا اطاعت از پیامبر و جانشینانش علیهم السلام لازمه ی توحید عملی است؟
6 ) توحید عملی با چه عنوان دیگری خوانده می شود و نتیجه ی چیست؟
7 ) منظور از توحید عملی چیست؟
8 ) آیه 51 سوره ی آل عمران: «إن الله ربی و ربکم فاعبدوه هذا صراط مستقیم» چگونه بیانگر ارتباط توحید افعالی و توحید عملی است؟
9 ) انسان موحد دارای چگونه شخصیتی است؟ چرا؟
10) نقطه ی مقابل توحید عملی چیست؟ مراتب آن را بنویسید.
11) تفاوت شرک جلی با شرک خفی در چیست؟
12) انسان مشرک دارای چگونه شخصیتی است؟ چرا؟
13) در چه صورت انسان با وجود کشش های گوناگون به آرامش خواهد رسید؟
14) شخصیت انسان موحد و انسان مشرک در قرآن چگونه ترسیم شده است؟
15) آرامش انسان موحد در فرمانبری از خداوند چه زمانی کامل می شود؟
16) سخن حضرت یوسف علیه السلام را خطاب به مشرکین بنویسید.
17) منظور از توحید عملی در بعد اجتماعی آن چیست؟
18) با توجه به بعد اجتماعی توحید عملی، ولایت طاغوت را توضیح دهید.
19) شرط تحقق بعد اجتماعی توحید چیست؟
20) نظام اسلامی حاکم بر کشورمان چگونه منطبق با بعد اجتماعی توحید عملی محسوب می شود؟
21) شباهت های دو بعد فردی و اجتماعی توحید عملی را با یکدیگر بنویسید.
22) در جدول زیر ارتباط آیات را با توحید عملی در دو بعد فردی و اجتماعی آن مشخص نمایید.
آیه
توحید عملی
بعد فردی
بعد اجتماعی
ان الله ربی و ربکم فاعبدوه هذا صراط مستقیم
لا إله إلا هو
إتخذوا أحبارهم و رهبانهم أرباباً من دون الله
و ما أمروا إلا لیعبدوا إلهاً واحدا
ًأن اعبدوا الله و اجتنبوا الطاغوت
و من یسلم وجهه إلی الله و هو محسن فقد استمسک بالعروه الوثقی
ألا لله الدین الخالص و الذین اتخذوا من دونه أولیاء ما نعبدهم إلا لیقربونا زلفی
23) تفاوت میان مراتب سه گانه ی توحید با توحید عملی چیست؟
24) تقسیم بندی شرک و توحید را بنویسید.
25) عبارت های نماز را با انواع توحید ذاتی، توحید افعالی و توحید عملی تطبیق دهید.
الف- الحمد لله رب العالمین ب – مالک یوم الدین ج – إیاک نعبد و إیاک نستعین
د – إهدنا الصراط المستقیم ه – قل هو الله أحد و – لم یلد و لم یولد
ز – و لم یکن له کفواً أحد ح – لا إاله إلا الله ط – وحده لا شریک له
ی – سبحان الله ک – الله اکبر
26) جاهای خالی را با عبارات مناسب پر کنید:
الف- توحید، محور و روح زندگی ......................، و شرک، محور و روح زندگی ...................... است.
ب – اعتقاد به توحید دارای آثار ................. و .................... است.
ج – تحقق توحید در فرد و در جامعه دارای ................... و ........................ است.
27) چرا برخی ار افراد در تبیین علمی پدیده های جهان، تدبیر خدا را نادیده می گیرند؟
28)کسانی که از حضور لحظه به لحظه ی حداوند در امور جهان غافلند، در چه شرایطی متوجه حضور خداوند می -شوند؟ ص 32
29) آیا حوادث شگفت، همواره برای بیدار کردن انسان ها رخ می دهد؟ توضیح دهید.
30) ثبات در قوانین و رویدادهای طبیعی کدام امکان را برای انسان ایجاد کرده است؟
31) وجود کدام شرایط امکان برنامه ریزی برای زندگی را برای انسان ایجاد کرده است؟
32) چه نتیجه گیری درست و نادرستی از عملکرد منظم پدیده های جهان توسط انسان ها صورت می گیرد؟
33) بزرگترین عظمت از دیدگاه دانشمندان در عالم چیست؟
34) حضور خداوند در کدام رویدادهای جهان قابل مشاهده است؟
35) درک حضور خداوند در رویدادهای جهان چه تأثیری بر دانشمندان داشته است؟
36) لازمه ی به با رنشستن توحید نظری چسیت؟ توضیح دهید
37) در چه صورت زندگی انسان خدایی تر می شود؟
38) آن چه که امروزه مانع از تأمل انسان ها در جهان خلقت گردیده چیست؟
39) دل مشغولیهای انسان عصر حاضر چه نتیجه ای در ارتباط با توجه به جهان خلقت برای او به بار آورده است؟
40) فقدان فرصت تأمل در جهان خلقت یا فرار از آن چه تأثیری در بینش و نگرش افراد دارد؟
41) وضعیت بت پرستی در جهان کنونی چگونه است؟
42) جوهره ی بت پرستی چیست؟
43) با توجه به جوهره ی بت پرستی، وضعیت کنونی جهان از نظر بت پرستی چگونه است؟
44) معیارهای ثابت شرک و بت پرستی از دیدگاه قرآن کریم کدامند؟
45) ریشه ی بت پرستی و شرک جدید چیست؟
46) در مسیر شناخت بت پرستی و شرک جدید توجه به کدام نکته حائز اهمیت است؟
47) جلوه هایی از شرک جدید را در ساختارهای مختلف زندگی بشر بررسی کنید.
درس چهارم اخلاص
1 ) هدف از خلقت انسان در آیه ی 56 سوره ی ذاریات چگونه بیان شده است؟
2 ) وظیفه ی انسان برای تحقق توحید عملی چیست؟
3 ) مسیر توحید عملی چگونه مسیری است؟
4 ) پاسخ خداوند به دعای مؤمنینُ در سوره ی حمد (اهدنا الصراط المستقیم) چیست؟
5 ) رابطه ی دین و صراط مستقیم چیست؟
6 ) مراتب بندگی افراد وابسته به چیست؟
7 ) زندگی انسان صحنه ی نزاع بین کدام جهت گیری هاست؟
8 ) در خواست خداوند از انسان در نزاع همیشگی وی در زندگی چیست؟
9 ) در خواست خداوند از انسان در بندگی کردن چگونه در وجود او نهاده شده است؟
10) وظیفه ی انسان در اجابت درخواست بندگی خدا از وی چیست؟
11) اخلاص در بندگی و توحید عبادی به چه معناست؟
12) میزان پیشروی انسان در مسیر بندگی و اخلاص چه تأثیری بر او دارد؟
13) نحوه ی سرسپردگی انسان به خداوند چیست؟
14) پنج مورد از ثمرات توحید عبادی و اخلاص در بندگی را نام ببرید.
15) زندگی پیشوایان دینی ما علیهم السلام، بیانگر کدام حقیقت در رابطه با توحید عملی است؟
16) راه های پیشروی در مسیر بندگی کدامند؟
17) اولین قدم برای ورود به صراط مستقیم چیست؟
18) خضوع در مقابل حق دارای چه نتایجی است؟
19) کسانی که حق پذیر نیستند، چگونه راه ورود حق را به روی خود می بندند؟
20) نقش «دل» در دوست داشتن چیست؟
21) نتیجه ی پاسخ دل به هوی چیست؟
22) حقیقت اسلام چیست و بزرگترین حق کدام است؟
23) قرآن کریم همواره ایمان را همراه با چه چیز معرفی کرده است؟
24) در جامعه ی اسلامی قرون اول و دوم هجری در رابطه با ایمان کدام انحراف فکری پیدا شد؟
25) برخورد امامان شیعه علیهم السلام با گروه «مرجئه» چه بود؟
26) جایگاه ایمان در منطق اسلام چیست؟
27) پیامبر اسلام صلی الله علیه و أله و سلم در مورد لزوم عمل چه فرمایشی به دختر بزرگوارشان داشته اند؟
28) خداوند به مؤمنین اهل عمل چه وعده ای داده است؟
29) توجه دائمی به معاد چه تأثیری در تقویت عبودیت و توحید عملی دارد؟
30) در قرآن کریم، لزوم توجه به معاد با هشدار و توصیه به چه اموری مطرح شده است؟
31) وظیفه ی ما در به یاد داشتن معاد و روز حساب چیست؟
32) با مقایسه ی جدی بین کوتاهی عمر دنیا و جاودانگی آخرت، تجارت عاقلانه کدام است؟ و خردمند چه کسی است؟
33) افزایش معرفت در توحید نظری چگونه عامل تقویت توحید عملی محسوب می شود؟
34) قرآن کریم به منظور افزایش معرفت در توحید نظری چه توصیه ای دارد؟
35) قرآن کریم با چه هدفی به طور مداوم و مکرر به تفکر و تعقل دعوت کرده است؟
36) راز و نیاز با خداوند را به عنوان عاملی برای تقویت توحید عملی بررسی نمایید.
37) جایگاه ویژه ی نماز را به عنوان یکی از مصادیق راز و نیاز با خداوند توضیح دهید.
38) مهم ترین شرط در درستی نماز چیست؟ توضیح دهید.
39) حضور قلب در نماز چه تأثیری بر سایر فعالیت های انسان دارد؟
40) آیا پیشروی در مسیر بندگی تنها با برنامه های فردی حاصل می شود؟ توضیح دهید.
41) توجه به چه اموری نشاندهنده ی تلاش برای تحقق توحید و عدل در اجتماع است؟
42) کسانی که نسبت به امور اجتماعی بی تفاوتند، تا چه حد در بندگی خداوند پیش رفته اند؟
43) فرمایش پیامبر صلی الله علیه و أله و سلم را در مورد لزوم توجه به امور مسلمین بنویسید.
44) نمونه هایی از توجه به امور مسلمین را در زندگی پیشوایان علیهم السلام بیان کنید.
45) وضعیت افراد مختلف را در انجام فعالیت های روزمره بررسی کنید.
46) منظور از انگیزه های متعارض در انجام کارها چیست؟ و چگونه این تعارض از بین می رود؟
درس پنجم بازگشت
1) حدیثی قدسی در خصوص اشتیاق خداوند نسبت به بندگان خویش بنویسید.
2 ) انسان را از نظر توانایی مقابله با موانع بیرونی با سایر موجودات مقایسه کنید.
3 ) امکان اقدام و قیام علیه خود با کدام ویژگی انسان مرتبط است؟
4 ) امکان قیام انسان، بر علیه کدام «خود» اوست؟ چگونه؟
5 ) نحوه ی گرایش به خدا را در انسان بررسی کنید.
6 ) اشتیاق خداوند به رستگاری و سعادت بندگان چگونه است؟
7 ) خروج از مسیر الهی چگونه برای انسان رخ می دهد؟
8 ) چگونه با ارتکاب به گناه چراغ عقل و فطرت خاموش می شود؟
9 ) افزایش تدریجی حرمت شکنی در مسیر الهی، چه نتایجی را به بار می آورد؟
10) پرتگاه های خطرناک سقوط انسان در ضلالت کدامند؟ توضیح دهید.
11) گناهان را از نظر میزان تخریب بررسی کنید.
12) تأثیرات مخرب گناهان زیر را مشخص کنید: 57
الف- دروغ ب – مال حرام ج – خوار شمردن نماز
13) توجه به ناظر بودن خداوند به هنگام ارتکاب گناه، دارای کدام اثرات است؟
14) وجود کدام ویژگی در انسان امکان «توبه» را برای او فراهم آورده است؟
15) «توبه» به طور کلی به چه معناست؟ معنای آن را در موارد مقابل بنویسید: الف- بنده ب – خداوند ص
16) در آیه ی 39 سوره ی مائده توبه به چه معنا به کار رفته است؟ مشخص کنید.
17) چرا در آیه ی 39 سوره ی مائده گناه، ظلم نامیده شده است؟
18) بین توبه ی بنده و توبه ی خداوند، چه مرحله ای وجود دارد؟
19) با توجه به آیه ی 23 سوره ی اعراف، اگر مغفرت الهی صورت نگیرد چه خواهد شد؟
20) پذیرش توبه چه تأثیری در فرد توبه کننده پدید می آورد؟
21) چرا برای کسی که متوجه خطای خود شده هیچ اقدامی فوری تر از توبه نیست؟
22) منظور از «پیرایش» در مراحل توبه چیست؟
23) پس از پیرایش، مرحله ی بعدی در توبه چیست؟
24) تأثیر توبه را در پیرایش و مراحل پس از آن در کلام امیر المؤمنین علیه السلام بررسی کنید.
25) حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و أله و سلم درباره ی توبه و تأثیر آن بنویسید.
26) قرآن کریم از توابین با چه عنوانی یاد کرده است؟
27) توبه را به عنوان تحولی معنوی تعریف کنید.
28) مراحل توبه را نام ببرید. ص
29) مرحله ی اول توبه را تعریف کنید.
30) روایتی در ارتباط با لزوم مرحله ی اول توبه بیان کنید.
31) در چه صورت توبه تنها ادعا خواهد بود؟
32) رکن دوم توبه را نام برده و تعریف کنید.
33) اظهار ندامت و استغفار در چه صورت پذیرفته نیست؟
34) تأثیر منفی استغفار ظاهری چیست؟ حدیثی از امام رضا علیه السلام در این مورد بنویسید.
35) تحول فرد را پس از مرحله ی اول و دوم توبه توضیح دهید.
36) مرحله ی سوم توبه را توضیح دهید.
37) آیا جبران حقوق مردم تنها در مسائل مادی مربوط به آن هاست؟ با ذکر مثال توضیح دهید.
38) با توجه به لزوم جبران حقوق در توبه، چرا مسؤولیت علما، رهبران سیاسی، دانشمندان و... سنگین تر از سایرین است؟
39) وظیفه ی شخص تائب در جبران حقوق مربوط به خداوند چیست؟
40) آیا غیر از مراحل سه گانه ی توبه، مراتب دیگری برا ی آن وجود دارد؟
41) توبه از چه نظر با توحید عملی شباهت دارد؟
42) منظور از توبه ی اجتماعی چیست؟
43) راه اصلاح و معالجه ی جامعه از بیماری ها و انحرافات اجتماعی چیست؟
44) در چه صورت اصلاح جامعه مشکل می شود؟
45) نمونه هایی از آثار کوتاهی مردم در اصلاح جامعه را ذکر کنید.
46) قرآن کریم در رابطه با توبه ی اجتماعی چه مواردی را تذکر داده است؟
47) سرگذشت حضرت یونس علیه السلام را در رابطه با توبه ی قومش بنویسید.
درس ششم قدرت پرواز
1 ) تفاوت اساسی میان انسان و سایر موجودات از نظر کار و خاصیت مربوط به هر یک کدام است ؟
2 ) حقیقت اختیار چیست؟ آیا این حقیقت قابل انکار است؟ توضیح دهید.
3 ) نشانه های وجود اختیار را نام ببرید.
4 ) تفکر و تأمل را به عنوان یکی از نشانه های وجود اختیار تعریف کنید.
5 ) خرسندی پس از کار را به عنوان یکی از نشانه های وجود اختیار تعریف کنید.
6 ) احساس شرم و پشیمانی را به عنوان یکی از نشانه های وجود اختیار تعریف کنید.
7 ) مسؤولیت پذیری در قبال کار را به عنوان یکی از نشانه های وجود اختیار تعریف کنید.
8 ) هر یک از آیات: 3 سوره ی انسان – 96 اعراف – 11 رعد – 117 هود و 20 شوری، چگونه وجود اختیار در انسان را اثبات می کنند؟
9 ) با توجه به شباهت قدرت اختیار با قدرت تفکر، کدام نکته در ارتباط با اختیار انسان دارای اهمیت است؟
10) تفاوت انسان ها از نظر استفاده از استعدادها چیست؟
11) فرد معتقد به وجود اختیار و آزادی را با کسی که منکر آن است مقایسه کنید.
12) اعتقاد به وجود قدرت اختیار چه تأثیری از بعد اجتماعی دارد؟
13) عدم اعتقاد به اختیار و رواج جبری گری دارای کدام اثرات منفی از دیدگاه اجتماعی است؟
14) در تاریخ اسلام رواج عقیده به جبر مورد استفاده ی چه گروهی بوده است؟ چگونه؟
15) چرا اختیار برای هر اندیشه ای قابل تبیین نیست؟ با ذکر یک مثال توضیح دهید.
16) پایه های اعتقاد به اختیار را نام ببرید.
17) اعتقاد به خدای حکیم و مدبر را به عنوان یکی از پایه های پذیرش اختیار توضیح دهید.
18) منظور از حاکمیت قضا و قدر چیست؟
19) معانی لغوی هر یک از واژ ه های «قدر» و «قضا» را بنویسید.
20) موجودات جهان از کدام جهات قضا و قدر الهی محسوب می شوند؟
21) یکی از پدیده های طبیعت را که به عنوان نمونه ای از قضا و قدر در قرآن بیان گردیده است، نام برده و درباره ی آن توضیح دهید.
22) با توجه به تقدیر و قضای الهی، یک موجود چه وقت ایجاد می شود؟
23) نقشه ی جهان خلقت و خلق موجودات را از نظر ارتباط با قضا و قدر الهی بررسی کنید.
24) هر یک از مفاهیم «تقدیر» و «قضا» ی الهی از کدام صفات خداوند سرچشمه می گیرند؟
25) آیا هر تقدیری متکی بر یک قضا ی الهی است؟ توضیح دهید و نظر قرآن را در این مورد بنویسید.
26) ساده ترین و آشکارترین تقدیرها کدام است؟
27) آیا منظور از تقدیر جهان توسط خدا همان تقدیرات ساده و آشکار است؟ با ذکر مثال توضیح دهید.
28) چرا هر کاری که از روی اختیار از انسان سر بزند، مشمول تقدیر الهی است؟
29) توجه به مقدر بودن اختیار انسان کدام نتیجه گیری مهم را به دنبال دارد؟
30) در پیدایش یک گل آیا می توان تقدیر الهی و نظام خلقت را از یکدیگر قابل تفکیک دانست؟ چرا؟
31) تقدیر الهی در رابطه با به وجود آمدن یک گل را توضیح دهید.
32) اشتباه انسان در رابطه با تصور محدودیت های ناشی از نظام قانونمند عالم چیست؟
33) اگر نظام حاکم بر عالم نبود چه می شد؟
34) زیبایی خلقت در ارتباط با اختیار انسان چیست؟ توضیح دهید.
35) برداشت غلط از علم و تقدیر الهی ناشی از چیست و چه اعتقادات مردودی را به دنبال دارد؟
36) علم خداوند را با پیش بینی درباره ی یک نتیجه مقایسه کنید.
37) بنا بر اصل توحید افعالی هر پدیده مظهر چیست؟
38) علت هایی که در پیدایش یک پدیده دخالت می کنند، بر چند دسته اند؟ نام ببرید.
39) علل عرضی را با ذکر یک مثال توضیح دهید.
40) علل طولی را با ذکر یک مثال تعریف کنید.
41) با توجه به علل طولی رابطه ی اختیار انسان با اراده ی خدا را توضیح دهید.
درس هفتم پایه های استوار
1 ) مشاهدات یحیی بن عفیف را درباره ی رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در روزهای آغاز بعثت بنویسید.
2 ) عباس بن عبدالمطلب درباره ی نماز رسول خدا به اتفاق حضرت خدیجه و امام علی علیهم السلام چه گفت؟
3 ) با گذشت نیم قرن از دعوت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم چه تأثیری در سرزمین های اطراف ایجاد شد؟
4 ) در قرن اول بعثت دامنه ی اسلام تا کدام نواحی گسترش یافت؟
5 ) در حال حاضر برای بازنگری به تمدن اسلام در کدام نکات باید تأمل داشته باشیم؟
6 ) لازمه ی گذر از دوره ی جاهلی به عصر اسلام چه بود؟
7 ) رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم رسالت خود را چگونه، با چه پیامی و از کجا آغاز کرد؟
8 ) محور رسالت رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم چه بود؟
9 ) در قرآن کریم دعوت تمدن های موجود به توحید چگونه به پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم فرمان داده شده است؟
10) در کنار دعوت به توحید، کدام نگرش مورد توجه پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم قرار گرفت و این امر چه تأثیری بر یاران و پیروان آن حضرت داشت؟
11) آیه ی 13 سوره ی حجرات به کدام یک از اقدامات رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در تأسیس تمدن اسلامی اشاره دارد؟
12) ترجمه ی آن بخش از آیه ی 13سوره ی حجرات را که به مبارزه با تبعیضات نژادی و طبقاتی اشاره دارد، بنویسید.
13) وجود کدام یاران و پیروان در جمع اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم بیانگر عدم توجه اسلام به نام و نسب است؟
14) رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم بر ویرانه های کاخ اشرافیت جاهلی کدام بنا را برپا ساخت؟
15) پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم به مردم درباره ی عدل چه مطالبی را می آموختند؟
16) با تشدید درگیری اسلام با مشرکان و ستمگران خداوند چه فرمانی به رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم ابلاغ فرمود؟
17) آرمان رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در برقراری عدالت اجتماعی چه بود و در این رابطه چه اقداماتی کردند؟
18) چرا جامعه ی معاصر پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم به عصر جاهلیت نامیده می شود؟
19) برخی از نشانه ها و مظاهر جهل و خرافه پرستی در دوره ی جاهلی را بنویسید.
20) اقدامات پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم با تکیه بر قرآن کریم در از بین بردن آداب جاهلی چه بود؟
21) اولین آیات نازل شده بر پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم حاکی از کدام حقیقت است؟
22) ترجمه ی آیه ی 9 سوره ی زمر را بنویسید. «قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون إنّما یتذکر أولوا الالباب»
23) کدام عوامل موجبات شکست سد جاهلیت و خرافه گرایی را فراهم آورد؟
24) وضعیت علم آموزی در ایران هم عصردوره ی جاهلی چگونه بود؟
25) دیدگاه رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در رابطه با علم آموزی چیست؟
26) دیدگاه جامعه ی جاهلی درباره ی جهان چه بود؟
27) اقدامات رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم برای اصلاح نگرش مردم عصر جاهلی درباره ی انسان و جهان را بنویسید.
28) هدف پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم از تبلیغ نگرش خود درباره ی جهان چه بود؟
29) ویژگی های انسان های تربیت شده در مکتب پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم چیست؟
30) خداوند کدام دیدگاه را در آیه ی 32 سوره ی أعراف اعلام فرموده است؟
31) کدام موارد از سوی خداوند در آیه ی 33 سوره ی أعراف به عنوان حرام معرفی شده است؟
32) وضعیت فردی و اجتماعی زنان را در عصر جاهلی بررسی کنید.
33) برنامه ی رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در إحیای منزلت زن چه تحول عمیقی را در جامعه ی جاهلی به وجود آورد؟
34) آیه ی 97 سوره ی نحل درباره ی یکسانی مقام زن و مرد چه فرمایشی دارد؟
درس هشتم عصر شکوفایی
1 ) هر تمدنی نتیجه ی چیست؟
2 ) عظمت هر تمدن وابسته به چیست؟
3 ) چگونه می توان از گذشته عبرت گرفت؟
4 ) نیاکان ما به چه میزان به اندیشه و تفکر توجه داشته اند؟
5 ) پرسشگری جزو کدام آموزش ها در اسلام بوده و در کدام حوزه ها جریان داشته است؟
6 ) نیاکان ما در جهان اسلام علوم بشریرا به چند شاخه توسعه دادند و اقدامات آنان در شهرها چه بود؟
7 ) اشتیاق به علم آموزی چگونه درکلام دانشمندان اروپایی توصیف شده است؟
8 ) موقعیت دانشگاه های اسلامی در نزد اروپاییان چگونه بود؟
9 ) وضعیت کتابخانه های مسلمانان پیش ازاختراع صنعت چاپ را بررسی کنید.
10) برخی از دانشگاه های جهان اسلام را نام برده وضعیت آن ها را به طور کلی توضیح دهید.
11) دانش مسلمین دربرگیرنده ی کدام حوزه ها بوده است؟
12) کدام رشته ها در تاریخ اسلام توسعه ی فراوان یافت؟
13) تمدن قرون وسطایی مسیحی را با اندیشه ی مسلمانان مقایسه کنید.
14) موقعیت علمی شخصیت های مقابل را بررسی کنید: الف- ابونصر فارابی ب- ابوعلی سینا
15) برخی از دانشمندان بزرگ اسلامی در رشته های فلسفه و کلام را نام ببرید.
16) سخن ملا صدرای شیرازی را در هماهنگی میان دین و تفکر عقلی بنویسید.
17) اقدامات دانشمندان مسلمان در شاخه ی ریاضی را بنویسید.
18) شخصیت استثنایی مسلمان در تاریخ ریاضی کیست و چه اقداماتی انجام داده است؟
19) سایر ریاضیدانان بزرگ اسلامی و اقدامات آنان را نام ببرید.
20) وضعیت مسلمانان را درامورمربوط به بهداشت و سلامتی توضیح دهید.
21) سوابق محمد بن زکریای رازی را در علم پزشکی بنویسید.
22) منظور از امیر پزشکان کیست؟ اعتبار علمی کتب وی را بررسی کنید.
23) نظریات و تحقیقات ابتکاری این سینا در زمینه های مختلف را توضیح دهید.
24) وضعیت پزشکان مسلمان را در جراحی شرح دهید.
25) اولین بیمارستان مسلمانان در چه سالی، در کجا و با استفاده از کدام تجربه ساخته شد؟
26) وضعیت کلی اولین بیمارستان مسلمین چگونه بود و محل بنای آن چگونه انتخابشد؟
27) وضعیت بیمارستان قاهره را توصیف کنید.
28) دانشمند مسلمان علم گیاه شناسی کیست؟ توضیح دهید.
29) نظر گوستاو لوبون را درباره ی مؤسس علم شیمی بنویسید.
30) درباره ی هر یک از دانشمندان زیر مختصری توضیح دهید:
الف- جابر بن حیان ب- ابوریحان بیرونی ج- ابوسعید سجزی
31) اقدامات مسلمین در ستاره شناسی چه بود و نخستین تأثیر تمدن اسلامی در این رشته مربوط به چیست؟
32) کدام تلاش همپای تلاش های علمی، از جلوه های زیبای تمدن اسلامی محسوب می شود؟
33) در چه صورت درخت علم و معرفت و اخلاق شکوفا و بارور می گردد؟
34) عطش مسلمانان برای دریافت و تبیین معارف قرآن آنان را به چه اقدامی وا می داشت؟
35) علم تفسیر چگونه شکل گرفت؟ برخی از مفسران تاریخ اسلام را نام ببرید.
36) چرا جمع و تدوین حدیث در نزد مسلمانان اهمیت زیادی داشت؟
37) بنا به نقل افراد چند نفر از رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم حدیث نقل کرده اند؟ توضیح دهید
38) اولین تنظیم کننده ی کتاب در جمع احادیث پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم کیست؟
39) درباره ی علم حدیث شناسی و علم فقه توضیح دهید.
40) برای به دست آوردن احکام و قوانین از منابع مرتبط یک فقیه باید با در کدام علوم تخصص داشته باشد؟
41) تدوین قوانین فردی و اجتماعی توسط فقها چه تأثیری بر نظام زندگی دارد؟
42) جرج برنارد شاو، نویسنده ی معروف انگلیسی، درباره ی فقه اسلامی چه می گوید؟
43) زندگی سیاسی و روابط اجتماعی پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم بر چه اساسی بنا شده بود و چه آموزشیدر این رابطه به مردم داده بودند؟
44) حاکمان اموی و عباسی پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم چه شیوه ای را در حکومت پیش گرفتند؟
45) کدام عوامل باعث شد تا ستمگران برخی ظواهر را مراعات کنند؟
46) قیام امام حسین علیه السلام در برابر یزید با کدام هدف و چه تأثیری صورت گرفت؟
47) حاکمان اموی و عباسی با چه مزاحمت هایی و از سوی چه کسانی مواجه بودند؟
48) دوران حکومت بنی امیه چگونه به پایان رسید؟
49) هدایت اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم در زنده نگه داشتن سیره ی آن حضرت، چه تأثیری بر حاکمان عباسی داشت؟
50) مبارزات سیاسی قبل از ظهور اسلام را با مبارزات سیاسی دوره ی اسلامی مقایسه کنید.
51) اقدامات ننگین حاکمان بنی امیه و بنی عباس را که موجب کاهش استیلای اسلام گردید بیان کنید.
52) برخی آثار با برکت تمدن اسلامی را تا قرن هشتم ذکر کنید.
53) شیوه ی حکومتی امویان و عباسیان به چه چیز منجر شد؟
54) دو تهاجم بزرگ بر پیکره ی جهان اسلام در کدام دوران و از کدام نواحی صورت گرفت؟
55) تهاجم امپراطوری روم از چه سالی، با چه انگیزه ای و با هجوم به کدام مناطق آغاز شد؟
56) نتیجه ی جنگ های صلیبی رومیان با مسلمین چه بود؟
57) کدام ویژگی در حمله ی مغولان به مرکز و شرق جهان اسلام، مانع از تجدید حیات تمدن اسلامی شد؟
58) فرمان چنگیز مغول به نیروهایش در تخریب ایران اسلامی چه بود؟
59) سرگذشت تلخ شهرهای سمرقند، خوارزم، بلخ، مرو و نیشابور در حمله ی مغول را توصیف کنید.
60) ویرانگری های مغولان به جز در شهرهای مذکور کدام شهرهای دیگر را در بر گرفت؟
61) ویژگی دعوت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم با نزول قرآن از کدام جنبه قابل تأمل است؟
62) دومین اثر هنری – ادبی اسلام چیست؟
63) محور هنر و ادب تمدن اسلامی چیست؟
64) جلوه گاه اصلی انواع گوناگون هنر و ادب در تمدن اسلامی چیست و کدام هنرها در آن ها جلوه کرده است؟
65) جایگاه شعر در تمدن اسلامی چیست؟
66) جایگاه شعر فارسی د رجهان امروز را بررسی کنید.
67) توجه شاعران غزلسرا به عشق حقیقی چگونه در اشعار آنان تجلی کرده است؟ مثال بزنید.
68) در بنای باشکوه مساجد چگونه می توان تلاقی دین و هنر را مشاهده کرد؟
69) در هنر اسلامی به کدام اصول توجه ویژه ای شده است؟
70) تاریخچه ی تمدن اسلامی را از آغاز تا افول آن به طور خلاصه بیان کنید.
71) چه عواملی زمینه ساز افول تمدن اسلامی گردید؟
72) امام علی علیه السلام، به فرزندان گرامیش و هر مسلمانی که وصیت نامه ی آن حضرت را می خواند چه سفارشی در مورد قرآن کرده اند؟
درس نهم نگاهی به تمدن جدید
1 ) سه دوره ی تمدن را در اروپا مشخص کنید.
2 ) در یک نگاه اجمالی تمدن جدید، دارای چه آثاری بوده است؟
3 ) رابطه ی مسلمانان با تمدن جدید چگونه رابطه ای است؟
4 ) چه کسانی از نقد و بررسی گریزانند؟
5 ) ویژگی مشترک کسانی که از نقد گریزانند چیست؟
6 ) پیامدها و نتایج گسترده ی تمدن جدید در یک نگاه کدامند؟
7 ) از دستاوردهای تمدن جدید کدام یک مثبت و کدام یک منفی هستند؟
8 ) پیامد مثبت تمدن جدید در توجه به علم و تحقیق را بنویسید.
9 ) موفقیت تمدن جدید در گسترش علم کدام باور غلط را در اذهان ایجاد نمود؟
10) برخی توانمندی های انسان را در رابطه با تصرف در طبیعت نام ببرید.
11) آثار مخرب تصرف در طبیعت را بررسی کنید.
12) نحوه ی زندگی انسان امروز از نظر رفاهی با انسان های قرون قبل دارای چه تفاوت هایی است؟
13) روند رشد آگاهی های مردم از قانون و حقوق را بنویسید.
14) با وجود افزایش آگاهی مردم نسبت به حقوق، کدام عامل باعث تضییع بعضی حقوق و ایجاد فساد اخلاق گردیده است؟
15) آثار منفی تولید انبوه کالا را در امور مادی بنویسید.
16) آسیب اصلی تولید انبوه کالا چیست؟
17) تولید انبوه کالا زمینه ی کدام آسیب را در کشورهای دیگر ایجاد نمود؟ و نتیجه ی آن چه بود؟
18) وضعیت کار و سرمایه در دوران قبل از پیدایش صنعت را با دوران پس از آن مقایسه کنید.
19) عامل اصلی ایجاد فاصله ی طبقاتی در جوامع چیست؟
20) تعریف تمدن کنونی از انسان چیست؟
21) تعریف تمدن کنونی از انسان دارای کدام نتایج بوده است؟
22) وضعیت اقدامات تسلیحاتی و نظامی قدرتمندان در جهان چگونه است؟
درس دهم برنامه ای برای فردا
1 ) ویژگی های تمدنی که در حال حاضر ما در متن آن زندگی می کنیم چیست؟
2 ) دو تجربه ی موفق ایران اسلامی در تمدن حاضر کدام است؟
3 ) تأثیر دو تجربه ی موفق ایران اسلامی بر جهان امروز چه بوده است؟
4 ) موقعیت کنونی ایران اسلامی نسبت به تمدن کنونی چیست؟
5 ) بزرگ ترهای امروز ایران اسلامی نوجوانان کدام نسل هستند؟ و انتظارشان چیست؟
6 ) سه هدف بزرگ ایران اسلامی در رابطه با تمدن جهانی چیست؟
7 ) آیا این اهداف دست نایافتنی هستند؟ چرا؟
8 ) برای رسیدن به اهداف سه گانه در کدام حوزه ها باید فعالیت نمود؟
9 ) در حوزه ی فردی، انتخاب کدام برنامه ها ضروری است؟
10) شناخت گذشته و مقایسه ی آن با عصر حاضر چگونه ما را راهنمایی می کند؟
11) کدام فضایل اخلاقی موجبات رسیدن به اهداف را فراهم می سازد؟
12) پیشرفت های علمی چه تأثیری در تقویت یک ملت دارد؟
13) تذکر مقام معظم رهبری در باره ی پیشگامی در علم و فناوری را بنویسید.
14) آیا حضور فعال در جهان و تأثیر بر آن تنها با اقدامات فردی میسر است؟ توضیح دهید.
15) با توجه به آیه ی 104 سوره ی آل عمران اولین قدم در حوزه ی دوم اقدامات مربوط به اهداف سه گانه چیست؟
16) مهم ترین عامل برای حضور مؤثر در میان افکار عمومی جهان چیست؟
17) برخی از عوامل استحکام نظام اسلامی را ذکر کنید.
18) عبارت «ما می توانیم» کدام حس را در افراد یک ملت ایجاد خواهد کرد؟ نمونه ای را مثال بزنید.
19) چرا پیام اسلام پیامی برای همه ی مردم تلقی می شود؟
20) چه رابطه ای میان یک پیام و روش تبلیغ آن وجود دارد؟ توضیح دهید.
21) خداوند کدام روش تبلیغی را به رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم آموزش می دهد؟ (آیه ی 125 سوره ی نحل)
22) روش های قرآن در مواجهه با مردم و تبلیغ پیام چیست؟ (تفکر در آیه)
23) روش های تبلیغی قرآن متکی بر چه اموری است؟ و لازمه ی به کارگیری این روش ها چیست؟
24) تفاوت ابزارهای کنونی با ابزارهای زمان رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم چیست؟
25) سهل انگاری اهل حق در استفاده ی صحیح از ابزارها چه پیامدهایی دارد؟ نمونه ای برای آن ذکر کنید.
26) چرا در تبلیغ اسلام باید از نیازهای عمومی آغاز کرد؟
27) برخی از نیازهای عمومی را که در تعالیم اسلام به آن ها توجه شده، نام ببرید.
28) در تبلیغ اسلام در تمدن جدید کدام یک از رسالت های انبیا را باید احیا نمود؟
29) مبارزه با ستمگران و برقراری عدالت نیازمند کدام هوشیاری ویژه است؟
30) قرآن درباره ی سلطه جویی گروهی از یهودیان و مسیحیان بر مسلمین چه هشداری به رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم داده است؟
31) امام خمینی رحمة الله علیه توجه ما را به کدام نکته در خصوص سلطه جویی بیگانگان جلب می نمایند؟
32) نگرش واقع بینانه در دعوت به حق و عدالت چیست؟
33) نمونه ی بارز حق ستیزی و زورگوییدر عرصه ی جهانی کدام است؟
34) هدایت ملت ها به سوی استقامت و مبارزه ای معقول و عزتمند مستلزم چیست؟
35) آیا خداوند هر نوع ارتباطی را با غیر مسلمانان ممنوع ساخته است؟ توضیح دهید.
36) رابطه با کدام دسته از غیر مسلمانان از سوی خداوند: الف- نهی نشده است؟ ب- نهی شده است؟
37) آیا تلاش برای احیا و بازسازی تمدن اسلامی و اصلاح وضع کنونی جهان تنها یک وظیفه و مسؤولیت است؟
38) کدام پندار ساده اندیشانه در یکی دو قرن اخیر درباره ی کفایت علم و دانش بشری وجود داشته است؟
39) آیا در قرن بیست و یکم بی کفایتی علم در رساندن انسان به سعادت اثبات شده است؟ چگونه؟
40) اعتقاد و مسؤولیت مسلمانان در ارتباط با اسلام چیست؟
41) در دعای فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خواسته ی اصلی منتظران چیست؟
