جواب تمامی فکر کنید های شیمی اول دبیرستان

شیمی اول دبیرستان

فکر کنید ص5

شکل 3 نشان می دهد ایران از جمله مناطق خشک و کم آب جهان است میانگین بارش در ایران 240 میلی متر در سال است همین میزان بارندگی اندک هم در همه جای کشور یکسان نیست . بیشترین میزان بارندگی در شمال غرب و غرب کشور اتفاق می افتد و این در حالی است که در شرق و جنوب شرق کشور بارشی کم تر از 100 میلی متر در سال است.

فکر کنید ص7

1– تغییرهای که در چرخه ی آب مشاهده می شوند . همگی فیزیکی هستند .

2- خورشید نقش تامین کننده ی انرژِی را  در این چرخه ایفا می کند . انرژی گرمایی خورشید موجب تبخیر آب می شود .

3- آب دریا ها و اقیانوس ها کاملا شور و غیر قابل مصرف هستند ولی با تبخیر آب اقیانوس ها ، بخار آب به دست آمده تقربیا خالص بوده در نتیجه آب باران ناخالصی کمی دارد.ریزش باران برف   موجب پر شدن سفره ها ی زیر زمینی و پر آب شدن  دریاچه ها و رودخانه ها می شود .

فکر کنید ص9

در یک کمپوت گیلاس مصرف آشکار آب ، همان یک لیوان آبی است که به صورت شربت در کمپوت وجود دارد اما مصرف نهان آن شامل همه آبی است که از زمان تولید میوه تا تهیه یک کمپوت گیلاس مصرف می شود از مصارف نهان دیگر آب می توان به موارد زیر اشاره کرد : آبیاری درخت گیلاس – تامین آب مصرفی توسط کشاورزان وکارکرانی که کار می کنند – برای تهیه کاغذ و قوطی کمپوت آب مصرف می شود – راننده ماشین وخود ماشین در حین حمل و نقل آب مصرف می کنند – برای شستشوی گیلاس و پخت و جوشاندن آن  آب مصرف می شود – برای تهیه شکر از چغندر آب مصرف می شود – برای سمپاشی آب مصرف می شود .

فکر کنید ص18

 2- اگر گرمای تبخیر آب بالا نبود دراین حالت برای ثابت ماندن دمای بدن و خنک شدن بدن انسان آب بیشتری از بدن تبخیر می شد وبه ترتیب آب بدن به سرعت از دست می رفت و زندگی با خطر مواجه می گشت

3- نیروهای بسیار قوی در بین مولکول های آب وجود دارد که در مورد مولکول هایی که در سطح آب هستند این نیروها فقط از پهلو واز پایین به مولکول های سطح آب وارد می ش.ند واز طرف بالا نیرویی برآن ها وارد نمی شود به این ترتیب همواره نیرویی مولکول های سطح آب را به سمت داخل می کشد و در نتیجه سطح آب مثل یک پوسته نازک خواهد بود که حشرات سبک می توانند روی آن قرار بگیرند در حالی که سطح آب پاره نمی شود .

4- با عکسبرداری از بلور یخ به وسیله پرتو X ثابت شده است که در یخ ، هر مولکول آب با چهار مولکول دیگر آب از طریق پیوند هیدروژنی با آرایش چهار وجهی منتظم اتصال دارد . این مجموعه های چهار وجهی با آرایش شش گوشه ای به یکدیگر ارتباط دارند . به طوری که شبکه فضایی تو خالی با ساختار ی باز را به وجود می آورند وجود این جاهای خالی و عدم امکان جا به جا شدن مولکول ها ی آب در یخ ، سبب افزایش حجم توده ی یخ نسبت به آب می شود . ( البته هنگام ذوب شدن یخ برخی از پیوندها ی هیدروژنی بین مولکول های آب گسسته می شوند در نتیجه ، برخی از مولکول های آب آزاد شده می توانند در فضاهای خالی درون شبکه ی بلور یخ وارد شوند واز حجم یخ بکاهند . این رویداد تا دمای 4 درجه سانتیگراد ادامه می یابد و حجم آّ تا این دما به تدریج کم می شود بدیهی است که اگر دمای آب از 4 درجه سانتیگراد بالاتر برود به علت زیاد شدن جنبش های مولکولی حجم آب دوباره رو به افزایش میگذارد )

 

فکر کنید ص24

برای پاسخ دادن به این سؤال بایستی آزمایشی را طراحی و اجرا کرد. این آزمایش می‌تواند بدین ترتیب باشد که بادکنکی را روی دهانه‌ی یک بطری نوشابه قرار می‌دهیم و سپس بطری نوشابه را ضمن گرم کردن تکان می‌دهیم تا تقریباً تمامی گاز حل شده در آن خارج شده و وارد بادکنک گردد. سپس با سرعت دهانه بادکنک را می‌بندیم تا مانع از خروج گاز جمع شده در آن شویم. در مرحله‌ی بعد بایستی یک ظرف پر از آب را در یک ظرف بزرگتر که خالی باشد قرار دهیم و سپس دهانه‌ی بادکنک را زیر آب برده و آن را باز کنیم. خروج گاز از بادکنک باعث سرریز شدن آب درون ظرف کوچک به درون ظرف بزرگتر می‌گردد و سپس به کمک یک استوانه مدرج میزان آب سرریزشده را اندازه‌گیری کنیم و حجم آن را معادل حجم گاز حل شده در نوشابه درنظر بگیریم.

فکر کنید ص59

1- طبق قانون شارل هر چه دمای گاز بالاتر رود . حجم آن نیز بیشتر میشود . افزایش حجم  یک مقدار معین گاز موجب می شود چگالی گاز کم ودر نتیجه به سمت بالا حرکت کند .

2- در هوای سرد حجم هوای موجود در تایر ها ی خود رو ها کم می شود ودر نتیجه کم باد به نظر می رسد . از این رو باید آن را باد کرد . در مقابل ، در هوای گرم با افزایش دمای هوای تایر ، حجم آن زیاد و تایر بسیار پر باد می شود . برای جلوگیری از بروز خطر ، رانندگان در این موقع از هوای درون تایر ها می کاهند .

فکر کنید ص60

1- فشار یک گاز ناشی از برخورد  ذره های سازنده ی گاز با دیواره ی ظرف است . پس هرجه این برخورد ها بیشتر و شدید تر شود . فشار گاز هم افزایش می یابد به طوری که اگر در دمای ثابت حجم گاز را کاهش دهیم چون تعداد برخورد های ذرات سازنده ی گاز در واحد حجم بیشتر می شود فشار گاز نیز افزایش می یابد

2- هر چه دما ی گاز کمتر شود . میانگین سرعت و انرژی های جنبشی ذره های سازنده ی گاز کمتر میشود.  به همین علت این ذره ها با انرژی کمتری به دیواره ظرف برخورد و در نتجه فشار کمتری ایجاد می کنند .

 

فکر کنید ص66

شماره 2-  با توجه به شکل صفحه قبل این فکر کنید چون 30% از انرژی خورشیدی به فضا برگشت داده می‌شود پس این مقدار می‌تواند سبب گرم شدن هوای کره شود. هم‌چنین چون 26% از انرژی خورشیدی به  منظور تأمین انرژی لازم برای چرخه آب توسط اقیانوس‌ها جذب می‌شود پس این مقدار نیز می‌تواند موجب گرم شدن اقیانوس‌ها شود.

و چون مقدار 8/46% از انرژی خورشیدی توسط زمین جذب می‌شود پس این مقدار نیز می‌تواند موجب گرم شدن قاره‌ها و خشکی‌ها شود. اگر فرض کنیم که هدف این سؤال کل انرژی مورد نیاز برای گرم شدن هواکره، اقیانوس‌ها و قاره‌ها باشد، بایستی این 3مقدار را را هم جمع کرد:

8/99% = 8/46% + 23% +30%

فکر کنید ص68

1- زیرا با با صاف شدن هوا و نبودن ابرها ، اثر گلخانه ای کاهش می یابد و دمای هوا پایین می آید و باعث یخ زدن برف های روی سطح جاده ها می شود .

فکر کنید ص72

یک مولکول اوزون در حضور اتم کلر به یک مولکول اکسیژن و یک اتم اکسیژن O  شکسته می شود .در این چرخه در ابتدا هر اتم کلر به یک مولکول اوزون برخورد کرده و آن را به یک مولکول اکسیژن و یک مولکول جدید OCl تبدیل می کند . در مرحله بعد مولکول OCl  به اتم های اکسیژن ( O ) موجود در استراتوسفر برخورد کرده و یک مولکول اکسیژن   و یک اتم کلر تولید می کنند

 

 فکر کنید ص76

نوع دوم ، زیرا به همین صورت وارد هوا کره نشده است بلکه در اثر واکنشهای شیمیای بین NO2  ( آلاینده نوع اول ) و اکسیژن ( یک جزء طبیعی هوا ) تولید شده است

فکر کنید ص78

 آ ) با توجه به اینکه کشور ما در آسیا قرار دارد و میزان تولید SO2  در آسیا رو به افزایش است .خطر های جدی برای کشور قابل پیش گویی است بارش باران های اسیدی ، ابین رفتن نمای ساختمان ها  و بروز بیماری های تنفسی برخی از خطرهای ناشی از افزایش so2  در ایران است

ب) 1- کمتر از ماشین شخصی استفاده کنیم .

2- حفظ کردن انرژی به کاهش آلودگی کمک می کند

3- استفاده از سوخت های فسیلی پاکتر مانند متان به جای زغال سنگ

4-استفاده از منابع انرژی جدید همانند خورشید ، باد و امواج دریا

5-تولید خودروهایی با بازدهی بالاتر و تولید آلودگی کمتر

6-هماهنگی و مشارکت جمعی دولت ، صنایع و مردم در کاهش مصرف سوخت های فسیلی

7-تدوین قوانین منسجم در ارتباط با کنترل آلودگی هوا

8-گوگردزدایی ، استفاده از سوخت هایی با گوگرد کمتر

9-توزیع آلاینده در هوا کره از طریق نصب دودکش های بلند

10-الزام صنایع و شهر داری ها به داشتن مشاور زیست محیطی

فکر کنید ص79

1) به مصداق علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد، دست روی دست گذاشتن و شاهد آلوده شدن هواکره بودن به این امید که بعدها بتوان آن را پاک و تمیز نمود نه عاقلانه است نه عملی.

2) بارور کردن ابرها برای  تولید باران، چون هزینه بسیار بالایی را می‌طلبد و هر کشور قادر به پرداخت آن هزینه نمی‌باشد، راه معقولی برای کنترل آلودگی هوا به نظر نمی‌رسد.

استفاده از ماسک برای پوشاندن دهان نیز راه معقولی برای کنترل آلودگی هوا نیست چرا که با این کار فقط می‌توانیم به طور محدود از ورود آلاینده‌ها به دستگاه تنفسی جلوگیری کنیم و با این کار نمی‌توانیم مانع از پراکنده شدن آلاینده‌ها در هواکره شویم ضمن اینکه در یک بررسی به عمل آمده مشخص شده است که کارخانه‌های تولید ماسک خود از جمله آلاینده‌ترین کارخانه‌ها به شمار می‌روند.

 

سوالات و پاسخ های آنها در صفحهای مختلف کتاب

سوال 1 : برخی روش های مصرف  بهینه آب در خانه :

1-  با هر دقیقه دوش گرفتن بین 20 تا 40 لیتر آب مصرف می شود ، بهتر است زمان مورد نیاز برای دوش گرفتن را کاهش دهیم .

2-  باغچه را در ساعت های خنک روز آبیاری کنم تاتبخیر آب کم تر شود

3-  در موقع شستن ظروف آشپزخاته از باز گذاشتن شیر آب خودداری کنیم .

4-  هرچند هفته یک بار شیرها و لوله های آب را کنترل کنیم تا نشت آب نداشته باشند .

سوال 2 : به نظر شما در ابتدا کدام یک از موارد مصرف آبّ را باید متوقف کرد؟

پاسخ : پر کردن آب استخر ها ، حوض ها و فواره ها

سوال 3 : آیا برای برخی فعالیتها می توان از آب مصرفی فعالیت های دیگر استفاده کرد ؟

پاسخ : بله ، به عنوان مثال ، از آب شستشوی سبزی و میوه برای آبیاری گل ها ، از آب حوض  واستخر برای آبیاری باغچه و شستن حیاط و کوچه

سوال 4 : برای کاهش مقدار مصرف آب در خانه خود چه پیشنهاد های دارید ؟

پاسخ:جمع کردن لباس ها و شستن همه آنها باهم ، تعمیر شیرهای خراب ، مسواک زدن با یک لیوان آب در هنگام استحمام و زمان شامپو زدن موها ی سر شیر آب را ببندیم – لوله های آب گرم را عایق بندی کنیم تا برای رسیدن آب گرم به شیر آب لازم نباشد آن را بی جهت باز بگذاریم .

سوال 5 : به نظر شما چرا مورچه در آب فرو نمی رود ؟

پاسخ : به علت کشش سطحی زیاد آب ، زیرا نیروی جاذبه بین مولکول های سطح آب زیاد است و سطح آب زیر پای مورچه مانند یک تشک ابری فرو می رود ولی پاره نمی شود ( به مقاومت سطح آّب در برابر افزایش سطح کشش سطحی میگویند 

سوال 6 - چرا رفتن به پایین تر از صفر مطلق غیرممکن است ؟

پاسخ : فرض می شود که در صفر مطلق ، حجم گاز به صفر می رسد که این غیر ممکن است زیرا خود ذره ها ی سازنده ی گاز ( اتم ها یا مولکول ها ) دارای حجم هستند . و نمیتوان حجم کاز را به صفر رساند . ( در حقیقت اگر گاز ها را سرد کنیم ، قبل از رسیدن به چنین دمای پایینی ابتدا مایع و سپس جامد می شوند بنابراین در ، این دما ، حجم ماده ، در واقع برابر حجم ذرات تشکیل دهنده آن ماده خواهد بود )

سوال 7- چه عواملی سبب خواهد شد تا برون یابی شما نادرست از کار در آید ؟

عوامل زیادی می توانند پیش بینی مقدار CO2 در سال 2020 را تحت تاثیر دهند . بروز یک جنگ ویا آتش سوزی جنگل ها  مقدار CO2 جهان را افزایش می دهد . همچنین تصویب و اجرای یک توافق نامه مبنی بر کاهش مصرف سوخت های فسیلی مقدار CO2 را کاهش خواهد داد .

1- با افزایش دمای کره ی زمین و ذوب شدن یخ ها ی قطبی ، مقدار آر آب اقیانوس ها بالا آمده و بسیاری از سواحل و جزیره ها به زیر آب می رود . همچنین در اثر بالا آمدن آب اقیانوس ها منابع آب شیرین نیز غیر قابل استفاده می شود .

2- اگر دمای کره زمین افزایش یابد تعداد روزهای گرم سال افزایش می یابد و در نتیجه بیماری های ناشی از گرما مثل گرما زدگی و مالاریا زیاد  می شود . دراین صورت کودکان و سالمندان بیشتر در معرض خطر قرار دارند .

3- با گرم شدن هوا و تاثیر آن برمزارع کشاورزی ، منابع غذایی انسان ها کاهش می یابد .آب بیشتری بخار می شود و در نتیجه انساتها با کمبود آب شیرین مواجهه خواهند شد .

4- برخی را ه های کاهش میزان کربن دی اکسید عبارت است از   1- در مصرف انرژی صرفه جویی کنیم  2- کمتر از سوخت های فسیلی استفاده کنیم  3- زباله را بازیافت کنیم  

 4- درخت بکاریم  5- از انرژی های جایگزین ( خورشیدی ، باد و .... ) استفاده کنیم.

برداشت شما چیست ؟

 ص75

 1- خیر زیرا برخی موارد سهم منابع انسانی در آلودگی هوا زیاد می باشد . برای مثال هر سال 22000 میلیون تن کربن دی اکسید از طریق فعالیت های انسان وارد هوا کره می شود

ب) گوگرد دی اکسید

2- کربن مونو اکسید – اکسیدهای نیتروژن – گوگرد دی اکسید

3- کربن دی اکسید

4-این ترکیب ها دارای عمر زیادی هستند و برای مدت زیادی در طبیعت باقی می مانند برای مثال برخی از انواع CFC در حدود 75 سال در طبیعت باقی می مانند .

* به کجا پناه می‌برید؟!

هدف از طرح این سؤال در کتاب ظاهراً این است که دانش‌آموز با مقایسه شرایط زندگی انسان در کره زمین با شرایط زندگی در کره مریخ و زهره به این نتیجه برسد که بجز کره زمین مکان مناسب دیگری برای زندگی وجود ندارد و این فکر که اگر روزی کره زمین آنچنان آلوده شود که دیگر قادر به ادامه زندگی در آن نباشیم، می‌توانیم به کره یا کرات دیگری سفر کنیم یک فکر باطل است. پس چاره چیست؟ اینکه در حفظ محیط زیست خود بکوشیم و سعی کنیم که کره زمین همیشه شرایط مناسب برای زندگی کردن را داشته باشد. هیچ جا خانه‌ی خود آدم نمی‌شود.

* در مورد کمیاب بودن گازهای He و Ne و...

با توجه ب اطلاعات داده شده در جدول ( «1» اجزای سازنده هوا کره) متوجه  می‌شویم که این گازها در شمار اجزای ناچیز هواکره (004/0 و حتی0001/0درصد حجمی) طبقه‌بندی شده‌اند بنابراین دانش‌آموز به راحتی می‌تواند از روی این آمار علت نامگذاری این گازها را درک کند.

در ضمن، توجه به مطالب کتاب این نکته را نیز روشن می‌کند که در واقع اصلی‌ترین و مهم‌ترین منبع تهیه این گازها فقط هواکره است، در حا لیکه سایر عناصر را شما می‌توانید هم از هواکره، هم از آب کره و هم از سنگ کره تهیه کرده و به دست آورید. پس طبیعی به نظر می‌رسد که مقدار این گازها در طبیعت آنچان کم باشد که آنها را گازهای نادر لقب داده‌اند.

توجیه کشش سطحی زیاد آب : وجود پیوند هیدروژنی بین مولکول های آب سبب می شود نیروی جاذبه ی میان مولکول های آب زیاد باشد و مولکول های آب با قدرت بیشتری یکدیگر را نگاه دارند . این موضوع موجب می شود مولکول هایی که در سطح آب قرار دارند پیوستگی بیشتری با مولکول های اطراف داشته باشند و به آسانی از یکدیگر فاصله نگیرند به همین دلیل ، مولکول های سطحی آب قادر هستند برخی اجسام سبک را بر روی خود نگاه دارند .

*توضیح در مورد مصرف نهان آب

در مورد مصرف نهان نیز چون خود کتاب عنوان کرده است که مصرف نهان آب را تخمین بزنید، پس کاری تخمینی است و به تعداد دانش‌آموزان ممکن است جواب تخمینی وجود داشته باشد.