زمایش ص 98
بدنه بطری برآمده میشود چون آب هنگام یخ زدن، از دمای 4 درجه به پیین به جای انقباض، منبسط شده و افزایش حجم پیدا می کند.
فکر کنیدص98 :
عمل تخریب سنگ ها توسط یخ زدن آب ، بیشتر در چه مناطقی از زمین و چه فصل هایی از سال صورت می گیرد؟
بیشتر در مناطق کوهستانی و در فصل های پائیز و زمستان بیشتر صورت می گیرد.
تفسیر کنید:
پس از حفر تونل های راه سازی،کف تونل دائماً پر از خرده سنگ می شود. علت آن چیست؟
وقتی که تونل حفر می شود با کندن سنگ ها فشار از روی بعضی از سنگ ها برداشته می شود و در نتیجه سطح آنها بر اثر انبساط کم کم خرد شده و بداخل تونل می ریزد. برای جلوگیری از ریزش باید دیوارها و سقف تونل را با سنگ های مخصوص و سیمان پوشانید.
فکر کنید :
به نظر شما، تغییرات دما روی سنگ هایی که از یک کانی درست شده اند بیشتر است یا سنگ هایی که از چند کانی ساخته شده اند؟ دلیل آن چیست؟
سنگ هایی که از چند نوع کانی درست شده اند. زیرا میزان انبساط و انقباض همه ی کانی ها یکسان نیست. بعضی میزان انبساط بیشتری دارند و بعضی کمتر که همین موجب اختلاف حجم قسمت های مختلف سنگ شده و آن را متلاشی می کند.
تحقیق کنید ص 101
کدامیک از استان های ایران،آثار باستانی بیشتری دارد؟
فارس - اصفهان – خوزستان
آیا رابطه ای بین تعداد آثار باستانی با هوازدگی شیمیایی وجود دارد؟
در مناطقی که هوازدگی شیمیایی بیشتر باشد بناهای قدیمی زودتر از بین رفته در نتیجه آثار باستانی کمتری وجود دارد.
فکرکنید ص 102
1- باران های اسیدی باعث: تخریب نمای ساختمان ها، مرگومیر موجودات آبزی، کاهش حاصلخیزی خاک می شود.
2- هوازدگی فیزیکی باعث خرد شدن سنگ ها می شود و سطح تماس سنگ را با آب و هوا وعوامل دیگر زیاد می کند.
3- چون ذرات از هم فاصله می گیرند،فضای خالی بین آنهاست وحجم آنها بیشتر خواهد شد.
تفسیر کنید ص 103
سمت چپ- چون شیب به سمت جاده نیست وموادی که از کوه ریزش میکنند از جاده دور می شوند و به وسط جاده نمی آیندودرکنار جاده جمع می شوند.
فکر کنیدص104 :
مقدار خاک یک منطقه به عواملی چون آب و هوا، نوع سنگ های محل،مدت زمان ،شیب زمین و تعداد جانداران آن منطقه بستگی دارد. آیا می توانید نقش هر یک از عوامل بالا را در تشکیل خاک توضیح دهید.
آب و هوا: نوع آب و هوا در عمل هوازدگی بسیار مؤثر است مثلاً آب و هوای گرم و مرطوب هوازدگی شیمیایی سریعتر از بیابان ها است.
نوع سنگ : مقاومت همه سنگ ها در برابر هوازدگی یکسان نیست. بعضی مقاومت کمتری دارند و زود متلاشی می شوند مثل سنگ آهک که سرعت تشکیل خاک را زیاد می کنند اما بعضی از سنگ ها بسیار مقاوم هستند و دیرتر متلاشی می شود و سرعت تشکیل خاک در آن حاکم است.
محل : مواد وقتی در قسمت سطحی زمین و در معرض آب و هوا باشند زودتر متلاشی و به خاک تبدیل می شوند.
مدت زمان : هر چه زمان طولانی تر باشد مواد بیشتری دچار هوازدگی شده و خاک بیشتری حاصل می شود.
شیب زمین: هر چه شیب زمین بیشتر باشد مواد بر اثر لغزه زمین حرکت و به هم برخورد کرده و به ذرات کوچکتر تبدیل شده و سرعت تشکیل خاک را بیشتر می کنند.
فکر کنیدص105 :
الف) مواد معدنی ب) هوا (یا آب) ج) آب (یاهوا) د) مواد آلی
فکر کنیدص106 :
1 - کشاورزان قبل از کشت ،زمین خود را شخم می زنند ، آیا می دانید ؟ چرا؟
برای اینکه فاصله بین ذرات بیشتر شود تا آب و هوا به آسانی در خاک نفوذ کند و جنب و جوش موجودات ذره بینی زیاد گردد باقی مانده گیاهان و حیوانات زودتر پوسیده می شوند و زمین تقویت می گردد.
2- شکل سمت چپ- چون هم آبیاری بهتر و اسانتر انجام می شود وهم فرسایش کمتر می شود.
3 – برخی از کشاورزان یک گیاه را دو بار متوالی در یک زمین نمی کارند. آیاعلت آن را می دانید؟
به علت شیوع آفات و امراض و ازدیاد علف های هرز و کم شدن گروهی از مواد غذایی خاک و به هم خوردن تعادل مواد غذایی در خاک رویی و خاک زیرین باید تناوب کشت صورت بگیرد.
اطلاعات ص108:
ازیک خاک شناس-گیاه پزشک ویا گیاه شناس و یا مهندس کشاورزی
کمبود نیترات و ازت در خاک
فکر کنید ص108:
آیا یک کشاورز باید بداند که خاک مزرعه اش اسیدی است یا بازی؟چرا؟
بله،زیرا که میزان اسیدی یا بازی بودن خاک از حدمعمول بیشتر یا کمتر باشد. گیاه در آن رشد چندانی ندارد. و نیز بعضی از گیاهان در خاک های اسیدی بهتر رشد می کنند و بعضی در خاک های بازی رشد می کنند.
سوال پایانی فصل درکتاب:
عوامل دیگر در حاصلخیزی خاک:
شخم زدن- کشت نخود- بذر پاشی صحیح- کود مناسب- نابودی علف هرز
